„როცა რეალობა საწინააღმდეგოს ამტკიცებს და მათ ძვირად შეძენილ ცოდნას საფუძველს ურყევს, უწევთ თავად რეალობა მოიცილონ თავიდან“

პროლოგი

არის ასეთი რუსული ფილმი - სენტიმენტალური გასეირნება კარტოფილის ამოსაღებად.

ფილმში არაფერი ხდება. საბჭოთა სტუდენტებს სახელმწიფო ანაწილებს სოფლებში, კოლმეურნეებად, როგორც ხდებოდა ხოლმე, ეგრეთ წოდებულ შრომით სემესტრებში. მათ კარტოფილი უნდა შეაგროვონ. ისინი მუშაობენ, თუმცა ფილმში მეტი დრო ეთმობა ამ შრომის საათებში არეკლილ ემოციურ ცხოვრებას, რომელიც ზუსტად ისეთია, როგორიც შეიძლება იყოს ნებისმიერი ტიპის ყოველდღიურობა, რომელიც რუტინას ესაზღვრება.

მგონი, ამ ფილმში მთავარი სახელია. ყველაფერი, რისი თქმაც მსურს, რუტინასთან მოსაზღვრე, თუმცა სწორედ იმიტომ, რომ მოსაზღვრე - შესაბამისად, მისგან გამიჯნული ემოციური ცხოვრების შედეგად დაგროვილი სათქმელია, ერთგვარი შრომის ანარეკლი, რომელსაც თხრობას ვერ დაუქვემდებარებ, თუ ის მხატვრულ ნარატივად არ იქცა.

თუმცა სახელი შეგიძლია დაარქვა, ან გადაიღო შრომა და მასთან მოსაზღვრე დასვენების საათები, რაც ყველაფერს თავისით იტყვის, ენის გარეშე. სწორედ ამიტომ გვხვდება სათაურში სიტყვა „სენტიმენტალური“.

ის, რისი დაწერაც მსურდა, დაახლოებით მსგავსი პროექციის მატარებელია გრძნობად ობიექტურ დონეზე. ჩვენ ახლა საჯარო სივრცეში ვართ და ავტორს აკადემიურობის ელემენტალური სტანდარტები მოეთხოვება, რომელიც ენის მიღმა ტოვებს შრომასთან მოსაზღვრე ელემენტებს, რაც, უბრალოდ, გასეირნებას, სენტიმენტალურ გასეირნებად აქცევს.

ჩემი აქცენტი ამ ელემენტებზე იქნება დღეს. ვფიქრობ, მათი ანალიზის გარეშე, შეუძლებელია, თავად რუტინა - შრომა გარდავქმნათ, რადგან დასვენების საათები... და ყველაფერი, რაც დასვენების საათებში ხდება, ნამდვილად და უეჭველად სპეციფიკურ ფსიქოსოციალურ არსებად გვაბრუნებს მეორე დღის სამუშაოზე. და მუშაც აღარაა ის მუშა, რომელიც წინა დღეს იყო ან წინა საათში, რომელსაც მომავალ საათთან ვინმესთან გამოლაპარაკება, ან მოსაწევად გამოცხადებული შესვენება შეიძლება აშორებდეს, ან ჩაფიქრება შრომის დროს (თუ შრომა ფიქრია, ჩაფიქრება ამ ფიქრის მიღმა).

ჩემი სათქმელი არის კითხვები, რომლებზეც ზუსტი პასუხების ქონა, ალბათ, შეუძლებელია, იყოს მარტივი. თუმცა რუტინის მიერ კონსტრუირებული რეალობისათვის თვალის გასწორების შემთხვევაში, რაც მოცემულ ვითარებაში ყოველდღიური ბრძოლაა საჯარო სივრცეში, ანუ შრომა და მასთან მოსაზღვრე ყოველდღიურობის მეთოდური (დიალექტიკური) ანალიზის მეშვეობით (დასვენების საათები), ამ კითხვებზე პასუხის გაცემა ვფიქრობ, შესაძლებელია სწორედ იმ მეთოდით, რასაც სწორი სახელდება ჰქვია; რაც აღნიშნულს აღმნიშვნელს უმატებს.

კომპოზიცია

ყველას, ვისაც სჯერა ერთად ბრძოლის საერთო მიზნებისათვის, რომლებიც არ არის საერთო, ხოლო ცალცალკე არაფორმულირებული და გაურკვეველია.

მაშ რატომ სჯერათ საერთოობის? საიდან იქცა გაურკვეველი - ართქმული, არწარმოთქმული, არშეთანხმებული, არახელმოწერილი აზრი ან ქმედება/აზრთა და ქმედებათა ჯაჭვი (რაც საჭიროებს კრებას და გადაწყვეტას) თავისთავად ნაგულისხმევად, რაც აკონსტრუირებს კრებისა და შესაბამისად, გადაწყვეტის შეუძლებლობას?

იმიტომ რომ გულწრფელები არიან, ან გვაჩვენებენ თავს გულწრფელებად, ან ჰგონიათ თავი გულწრფელები, ამიტომაც ჰგონიათ, რომ ყველა გულწრფელი ერთად უნდა იყოს?

საიდან ჩნდება პოლიტიკური ბრძოლის ველზე „გულწრფელობა“ და „სისუფთავე“? იქიდან, საიდანაც სიმართლე ერთია? თუ იქიდან, საიდანაც პოლიტიკური ბრძოლის მექანიზმებს ლიბერალური სისპეტაკე ითვისებს? ხალხი, რომელიც რევოლუციას ახდენდა, მეფეს ჰკვეთდა თავს. სიმართლე ბევრნაირი იყო, რეალობა - ერთი.

რა განასხვავებს სიმართლესა და რეალობას? სიმართლე რწმენით კონსტრუირდება, რეალობა - ობიექტური პროცესებით? თუ ეს პირიქით არ არის, შეგვიძლია, ვთქვათ, რომ „გულწრფელი რევოლუცია“ იგივეა, რაც რევოლუცია თავის კვეთის გარეშე? მაშინ რა საჭირო იყო სისხლი?

როგორ უნდა იბრძოლონ ადამიანებმა, რომლებსაც ჯერ არც კი შეუბიჯებიათ პოლიტიკური ბრძოლის სივრცეში და უკვე მხოლოდ წმინდა სისხლის პირადი დაპირისპირებებით, ინტრიგნობითა და ვინმეს სოციალური კაპიტალისგან გამოსარჩენი ინვესტიციის ღირებულებით ირჩევენ და იცვლიან პოლიტიკურ და სოციალურ შეხედულებებს, მტრებსა და მეგობრებს? რომელთაც არასდროს არავითარი კომპრომისი არ დაუშვიათ პოლიტიკური შეხედულებების გამო, რაც მათ პირად ინტერესებს შეეწინააღმდეგებოდა? ადამიანებს, რომლებიც არასდროს დასდგომიან მხარში მათ, ვინც მათთვის სასურველ საზოგადოებაში მარგინალად მიიჩნევა, მიუხედავად მისი სიმართლისა?

(მოგების ლოგიკა, რომლითაც კაპიტალის წარმოების წესი მოქმედებს. წარმოების წესი, და არა კაპიტალისტები თვითონ)

როგორ ვენდოთ მათ „გულწრფელობას“? რა არის მათი გულწრფელობა? ვინ აშენებს ამ გულწრფელობის ხატებს, სად იწარმოება ისინი?

რა თქმა უნდა, თუ ემანსიპატორული სულისკვეთება ისტორიულად მაინც შემორჩენილია ჩვენში, ჩვენ არ დავიწყებთ მათ კრიტიკას მორალური არგუმენტებით. მორალური არგუმენტებით, ალბათ, მხოლოდ ის შეიძლება აკრიტიკო, ვინც თავის პირად ინტერესს ბოლომდე აცნობიერებს და შემდეგ ძალადობს. მაგრამ აქ ჩვენი ანალიზი ან კრიტიკა მხოლოდ თანმიმდევრული შეიძლება იყოს - მაგალითად, ავხსნათ ეს პრობლემები დომინანტური ძალაუფლებრივი სოციალური, ეკონომიკური და კულტურული სისტემის ტოტალობის განხორციელებით თანამედროვე ადამიანზე, რომლისთვისაც დიდ პრობლემას წარმოადგენს, პირველ რიგში გააცნობიეროს, ხოლო მეორე მხრივ, შეცვალოს ქცევისა და აზროვნების ასეთი მოდელი.

სწორედ ამგვარ კრიტიკად მიმაჩნია, როდესაც თანამედროვე სოციალურ განზომილებაში, ყოველდღიური ბრძოლისა და აზროვნების დინამიკაში, განსაკუთრებით კი საჯარო სივრცეში - ვინმეს - ლიბერალს უწოდებ. ხოლო მაშინ, როცა ამგვარი კრიტიკა არ აღიქმება როგორც პოტენციური შეთანხმების შესაძლებლობა თანმიმდევრული კამათის საფუძველზე, არამედ აღიქმება, როგორც პირადი თავდასხმა, სადაც სულერთია, რაზე მიდის საუბარი, მთავარია დაიცვა და გაამყარო შენი პოზიცია, ავტომატური პასუხი - სწორედ მორალური  არგუმენტებით ლანძღვაა მათი, ვინც სისტემური არგუმენტებით ცდილობს, აღწეროს რეალობა, თითქოს სტრუქტურული და დიალექტიკური აზროვნება, ამორალური იყოს ლიბერალური დღის წესრიგისათვის - ამორალური, როგორც საფრთხის შემცველი მისი არსებობისა და სრულყოფილი კვლავწარმოებისათვის.

და მაინც, იბრძოლებს თუ არა ზემოთ აღწერილი თვისებებითა და ქცევის პატერნით გაჟღენთილი თანამედროვე ადამიანი მაშინ, როდესაც მისი ბრძოლა არ იქნება პოპულარული? როცა ამას არავინ გააშუქებს? სულ ერთია სად, მედიაში, მეგობრების წრეში თუ არაოფიციალური იერარქიის უფრო მაღალ საფეხურზე, რომლისადმი სწრაფვა და იდენტიფიკაციის სურვილი განუყოფელია თანამედროვე ლიბერალი ადამიანისათვის? ან თუნდაც, იბრძოლებს თუ არა იგი იმ შემთხვევაში, თუ ამით არავის მოლოდინს არ გაამართლებს, ვის თვალშიც იწრთობა მისი მომავალი ქმედებები? ვინ იქნება შენს გვერდით?

დასკვნა

სპეტაკი ლიბერალი იტყვის, რომ ხალხი, რომელიც სჩადიოდა ამას, ველური იყო და აქ დამთავრდება, თუმცა გილიოტინა ველურთა მმართველებმა შექმნეს.

გულწრფელი აქტივისტიც იმავეს გაიმეორებს, ოღონდ, ჩვენი რეალობის ეკვივალენტებში, სადაც თავის კვეთა შეიძლება, ერთ სტატუსად გადაითარგმნოს სოციალურ ქსელში, თავისი რევოლუციური პოტენციალით.

კონტრშეკითხვა იქნებოდა - საიდან ვადგენთ, რევოლუციური პოტენციალი რომელს აქვსო.

პასუხი N1: რომელიც რევოლუციას მიემართება, როგორც სხვა, წინასგან განსხვავებული, ახალი რეალობის ტრამპლინს და არა, როგორც სხვა სიმართლის/სიმართლეების წარმოების ფაბრიკას.

პასუხი N2: ის, რომელსაც თავის კვეთა მოჰყვება მაშინ, როდესაც ამის საფუძველი სოციალურად და კულტურულად, ლოგიკურად არ არსებობს, თუმცა არსებობს ეკონომიკურად - შესაძლოა, გაცნობიერების გარეშე.

პასუხი N3: შენს გვერდით, არავინ არ იქნება, გარდა იმ ხალხისა, რომელიც იტანჯება იმისგან, რასაც შენ ბრძოლა გამოუცხადე. ამ შემთხვევაში, ეს ხალხი ისტორიული კატეგორიაა და არა ფიზიკური, ამიტომ, შეიძლება არასდროს არავინ დაგიდგეს გვერდით, მაგრამ შენი საქმე უნდა გააგრძელო. სწორედ ეს არის ბრძოლა.

მე რომ ჰარუნ ფაროკი ვიყო, გადავიღებდი იმ უმსხვილეს კაპიტალისტურ საწარმოს, სადაც „გულწრფელობა“ და მისი ხატები იწარმოება - და არა მისი განხორციელების მომენტს, რადგან მხოლოდ წარმოების პროცესის ჩვენებით შეიძლება დავინახოთ, თუ როგორ ქმნის რუტინა ზედმეტ ღირებულებას: ანუ იმას, რაც აზროვნების დიალექტიკურ მეთოდს ამორალურად შერაცხავს მომავალში.

თუმცა მე უცნობი რუსი რეჟისორი ავირჩიე, რომელიც იღებს კარტოფილის ამოღებას და ეს პროცესი, რატომღაც, სენტიმენტალურია. ეს ერთგვარი სიმართლეა - ერთ-ერთი, სიმართლეთა შორის, ხოლო ფაროკი, რეალობას იღებდა. თითქოს რეალობა და სიმართლე/სიმართლეები ისეთივე მოსაზღვრეა, როგორიც შრომა - და - მის მიღმა არსებული ემოციური ცხოვრებაა.

ჩემი მიზანი იყო, მეჩვენებინა განსხვავებანი პირობითად, გულწრფელებსა და ამორალურებს შორის, რომელთაც, გულწრფელების აზრით, საერთო მიზნები აქვთ. ჩემი აზრით, მთავარი აქაც სახელია, როგორც იმ ფილმში. სახელი, ამ შემთხვევაში, შეიძლება იყოს ციტატა:

„ტერმინი რეალიზმი აქ ნახმარია იდეალიზმისადმი დაპირისპირების აზრით. მე ამ აზრით მხოლოდ სიტყვა მატერიალიზმს ვიყენებ, და ეს ტერმინოლოგია მიმაჩნია ერთადერთ სწორ ტერმინოლოგიად, განსაკუთრებით იმიტომ, რომ სიტყვა „რეალიზმი“ შერყვნეს პოზიტივისტებმა და სხვა გზააბნეულებმა, რომელნიც მატერიალიზმსა და იდეალიზმს შორის მერყეობენ.“

P.S.

სახელზე შემთხვევით გამახსენდა პირველი თავის სათაური კასტანედას ერთ-ერთი წიგნიდან: „მეომარი იღებს პასუხისმგებლობას თავის ყველა ქმედებასა თუ გადაწყვეტილებაზე“

 ვინ იქნება მეომარი დღეს? ის, ვინც იბრძოლებს მაშინაც კი, როცა ამით თავის ინტერესებს დაუპირისპირდება? ის, ვინც დაამარცხებს ლიბერალურ ტოტალობას თავის თავში? ის ვინც ჩაფიქრდება ფიქრისას? ის ვინც იშრომებს შრომისას? ის, ვინც ამორალური და მარგინალური იქნება და მაინც გააგრძელებს საქმეს? ის, ვინც დიალექტიკის კანონებით იხელმძღვანელებს, რათა გაარჩიოს რეალობა ბევრი სხვადასხვა სიმართლისგან? რადგან მეომარი ისაა, ვინც იბრძვის? ხოლო რას შეიძლება ებრძოლო დღეს, თუ არა იმას, რაც აკონსტრუირებს შენს ცნობიერებას? ანუ რეალურ მტერს?

გეკითხებით ყველას, ვისაც გვგონია, რომ მე და თქვენ - საერთო მიზნები გვაქვს. ყველას, ვისაც ჰგონია, რომ აქტივიზმი იმგვარი რამაა, რომ თუ გულწრფელები ვიქნებით, საერთო მიზნები გვექნება: სად იწარმოება ჩვენი მიზნები?