ხაზგასმული თავაზიანობით აღჭურვილი დაცვის ორი თანამშრომელი, დაკიდული დერეფნით, რომლიდანაც ძველი თბილისის ხედი იშლება, კაბინეტამდე მოგვყვება. პრეზიდენტი სასახლეში რომის პაპის გაცილებიდან 10 წუთში გვიღებს. ისე, რომ ჩემი სავარძლის უკან ჯერ კიდევ ვატიკანის თეთრ-ყვითელი დროშა კიდია. ქვეყნის პირველი პირი ცდილობს, გადატვირთული გრაფიკით გამოწვეული დაღლილობა არ შეიმჩნიოს. საუბარს წინასაარჩევნო თემატიკით, სტანდარტული მანერებით ვიწყებთ, თუმცა, როდესაც ინტერვიუ ღრმავდება და საუბარი ეხება ქრისტიანობის მორალს, ეთიკურ დილემებს, ვოლტერის სენტენციებს, კანტის მაქსიმებს, პრეზიდენტი უფრო ცოცხლდება, სავარძელს კომფორტულად ირგებს, და აშკარად ეტყობა, თავს გაცილებით უკეთ იგრძნობდა, ჰალსტუხი რომ არ აწუხებდეს...
ქართული ჟურნალისტიკის საუკეთესო ტრადიციებით თუ ვიხელმძღვანელებთ, ახლა მე თქვენ უნდა გკითხოთ, ვის აძლევთ ხმას 8 ოქტომბერს, თქვენ კი უნდა მიპასუხოთ, რომ ხმას აძლევთ საქართველოს მომავალს, კეთილდღეობას და აღმშენებლობას, მაგრამ მოდით, გადავუხვიოთ ამ ტრადიციას და ცოტა უცნაური კითხვით დავიწყებ: საერთოდ, რატომ უნდა წავიდეთ არჩევნებზე? თქვენ ჩართული ხართ კამპანიაში, სადაც განსაკუთრებით ახალგაზრდებს მოუწოდებთ, არ გამოტოვონ არჩევნები. მახსოვს თქვენი ფრაზაც - „შესაძლოა, არ მოგწონდეთ რომელიმე პარტია, მაგრამ არ შეიძლება, არ გიყვარდეთ სამშობლო…“ რატომ არ შეიძლება, გვიყვარდეს სამშობლო ისე, რომ არ მივიღოთ არჩევნებში მონაწილეობა?
თეორიულად, რა თქმა უნდა შეიძლება. სამშობლო ნამდვილად უყვარდათ ჩვენს წინაპრებს, რომლებიც არჩევნებზე არ მიდიოდნენ და მონღოლებს ებრძოდნენ ხმლით ხელში. დღესაც შესაძლებელია, გიყვარდეს სამშობლო და არ მონაწილეობდე არჩევნებში, მაგრამ, ჩემი აზრით, ასეთ შემთხვევაში, ვერ ხვდები, რა ვითარებაში ვართ.
საქართველო არის დამოუკიდებელი და დემოკრატიული სახელმწიფო, ეს დემოკრატიულობა ნიშნავს იმას, რომ თითოეული ჩვენგანი ვასრულებთ ჩვენს მოქალაქეობრივ ვალდებულებას და როგორც ერი ვქმნით ამ სახელმწიფოს. სახელმწიფოს შექმნის ერთ-ერთი ფორმა არის არჩევნები. არჩევნებზე მისვლით დემოკრატიულ პროცესს ამუშავებ. შესაბამისად, თუ გიყვარს თანამედროვე საქართველო, როგორც დემოკრატია, გიყვარს იმ ფორმით, რასაც თავისუფალ ადამიანთა თავისუფალი საზოგადოება ჰქვია, მისი შექმნა სხვაგვარად ძნელი წარმოსადგენია.
არსებობს კანტის მაქსიმა: ისე უნდა მოექცე სხვას, რომ შენი საქციელი გახდეს მაქსიმა და, შესაბამისად, მთელი სამყაროც მოგექცეს შენ ისე, როგორც გსურს. ვთქვათ, არ მიდიხარ არჩევნებზე, არც შენი მეგობარი, არც მისი მეზობელი, არავინ, ვისაც იცნობ. წარმოვიდგინოთ, რა კატასტროფის წინაშე დადგება ქვეყანა.
ამ კამპანიაში რატომ აკეთებთ განსაკუთრებულ აქცენტს ახალგაზრდებზე?
როცა დავაკვირდით რამდენიმე სოციოლოგიურ გამოკვლევას, დაგვრჩა შთაბეჭდილება, რომ საზოგადოების სწორედ ეს ნაწილია უფრო პასიური, სამწუხაროდ.
ხომ არ გიფიქრიათ მიზეზებზე - რატომ?
ამას გაანალიზება სჭირდება და ახლა ვერ გიპასუხებთ. ჩვენ, უბრალოდ, ვნახეთ შედეგები. ერთი მხრივ, ცუდია, რომ შენი მოსახლეობის მნიშვნელოვანი ნაწილი არ არის ჩართული პოლიტიკაში და, მეორე მხრივ, გარკვეული პოზიტიური ნიშნებიც დავინახე, ეს პოზიტივი მდგომარეობს იმაში, რომ ჩვენ ახლა ერთი პოლიტიკური კულტურიდან, პოსტსაბჭოთა, ორ ბანაკად დაყოფილი, რადიკალიზებული კულტურიდან, მივდივართ უფრო რბილი, ევროპული პოლიტიკური კულტურისკენ. და ამ კულტურაში, როგორც წესი, განსაკუთრებული მობილიზაცია არ ხდება. ისეთი განცდა, რომ არჩევნები ბრძოლაა, სადაც ან ერთი ბანაკი გადარჩება, ან მეორე, აღარ არსებობს. ეს კარგია.
ამომრჩეველი შეეჩვია, რომ არჩევნები არის არმაგედონი, ბრძოლა საბოლოო ჭეშმარიტებისთვის. არადა, არჩევნები ჩვეულებრივი პოლიტიკური პროცესია, უკეთესი, მაღალი ხარისხის პოლიტიკურ რეალობამდე მისვლის შესაძლებლობა.
ფიქრობთ, რომ არმაგედონის განცდა აღარ არსებობს? წინასაარჩევნოდ მაინც ხდება ინციდენტები, გავიხსენოთ კორცხელი. კმაყოფილი ხართ სამართალდამცავი სტრუქტურების რეაგირებით ამ კონკრეტულ ინციდენტზე?
ბუნებრივია, რომ მე უფრო ეფექტიან და ოპერატიულ რეაგირებას ველოდი.
ამასთან ერთად, დღევანდელი რეალობა არ გულისხმობს საბოლოო ბრძოლას. ჩვენ წელს პირველად ვატარებთ არაორპოლუსიან არჩევნებს, სადაც ტემპერატურა და ემოციები მაღალი არ არის. ეს არის ახალი გამოცდილება როგორც ამომრჩევლისთვის, ისე პოლიტიკოსებისთვის.
პარტიების პროგრამებს იცნობთ?
ასე ცალ-ცალკე არა. მე მაწვდიან ხოლმე პროგრამების მიმოხილვებს. ბოლო დროს მედიაში, სხვადასხვა არხზე, აქტიური განხილვა დავინახე. სხვადასხვა ფორმატში, სხვადასხვა გადაცემაში. სხვადასხვა კონფიგურაციით. და მომეწონა. მედია ძალიან კვალიფიციურად მუშაობს იმისთვის, რომ წარმოაჩინოს ეს პროგრამები.
მედია ახსენეთ… თავისუფალია მედიაგარემო? შეგახსენებთ სასამართლო განხილვებს...
მხოლოდ ამ პროცესებზე არ გავამახვილებდი ყურადღებას. შარშან ზაფხულიდან მოყოლებული არაერთ მედიასთან დაკავშირებულ კითხვისნიშნიან შემთხვევებს ვადევნებთ თვალს. გაათავისუფლეს ჟურნალისტები, დაიხურა გადაცემები. ჟურნალისტები ერთი არხიდან მეორეზე გადადიან. მიმდინარეობს ბიზნესსამართლებრივი დავები… ვერ ვიტყვით, რომ ეს ყველაზე სასურველი ფონია მედიის ეფექტიანი საქმიანობისთვის.
თუმცა, მეორე მხრივ, რომ უყურებ მედიასპექტრს, მაინც დადებითი შთაბეჭდილება გრჩება, ჟურნალისტები მუშაობენ კარგად; ჩნდება სხვადასხვა არხი, სხვადასხვა გადაცემა. ერთია, როდესაც ჩვენ ვიცით შიდა დინამიკა და პროცესები, და მეორეა, როცა შეხედავ ამ ცოდნის გარეშე ქართულ მედიასივრცეს, მომხმარებლის თვალით, და ნახავ, რამდენ არხზე შეგიძლია გადართვა, რამდენი ტოქშოუს ხილვა. ხვდები, რომ, ამ თვალსაზრისით, მედია ღიაა და საარჩევნო პროცესის ამთვისებელი.
მაგრამ საქმე სწორედ ამ ცოდნაშია. თუნდაც რომ გავიხსენოთ „იმედის“, საზოგადოებრივი მაუწყებლის და „ჯიდიესის“ ერთობლივი მზადება ეგზითპოლებისთვის. მეორე მხრიდან ემზადება „რუსთავი 2-იც“...
ცალ-ცალკე პროცესებს დეტალურად ვერ გავარჩევ. აქ ერთადერთი შემიძლია, გამოვყო საზოგადოებრივი მაუწყებელი, რომელიც იმედი მაქვს, შეძლებს, რომ მედიასიმპათიების რთულ რელიეფში თამასა არ დააგდოს, რადგან მედიაჰოლდინგები არის ბიზნესი, მათ აქვთ თავიანთი კავშირები, თავიანთი მიდრეკილებები, დაფინანსების წყაროები. რაც შეეხება საზოგადოებრივ მაუწყებელს, ეს არის თითოეული მოქალაქის ჯიბიდან დაფინანსებული ტელეკომპანია.
წინასაარჩევნოდ გააქტიურდა რეფერენდუმის საკითხი, რომელიც ეხებოდა კონსტიტუციაში ქორწინების განსაზღვრების ასახვას. თქვენ ამ რეფერენდუმის დანიშვნაზე უარი თქვით და არგუმენტად დაასახელეთ ოკუპირებული ტერიტორიები, და საფრთხე იმისა, რომ ამ ვითარებაში რეფერენდუმის გამართვა დამატებით არგუმენტებს აძლევს ოკუპანტს. ეს იყო თქვენი ძირითადი არგუმენტი რეფერენდუმის არდასანიშნად?
მათ შორის...
შეგვიძლია, საკითხი განვავრცოთ?
სხვა არგუმენტებიც მოვიყვანე. სამართლებრივ ნაწილს რომ დავანებოთ, ეს საკითხი დარეგულირებულია კანონმდებლობის მიხედვით, ჩნდებოდა კითხვა, რა განაპირობებს ამ საკითხის ასე მაღლა აწევას? აქ არგუმენტირებული პასუხი არ მომისმენია. პრინციპში, მე არც შევსულვარ ინტენსიურ დიალოგში, რაკიღა ვერ ვხედავდი ვერანაირ ლოგიკას,
კარგი, დაგიზუსტებთ: ხომ არ ფიქრობთ, რომ ეს ლოგიკა მდგომარეობდა საზოგადოებრივი აზრით მანიპულირების სურვილში?
მე არ მსურს, რომ სხვა ადამიანის ნაცვლად ვისაუბრო. კი, იყო ეჭვები, რომ ეს გახლდათ საარჩევნოდ მომზადებული თემატიკა, რომ არჩევნების წინ გვესაუბრა არა დასაქმებაზე, არა სასამართლო რეფორმაზე, დეოკუპაციაზე... არამედ ამაზე, რაკიღა ეს იქნებოდა სარეფერენდუმო თემა, ასეთი ეჭვი იყო, კი, თუმცა მე ვერ დაგიდასტურებთ, რადგან სხვა ადამიანის მაგივრად უნდა ვილაპარაკო და ეს არ მინდა.
რაკიღა საზოგადოებრივი აზრით მანიპულირებას შევეხეთ… ჩვენ თვალყურს ვადევნებთ წინასაარჩევნო პერიოდს, სადაც აქტიურად ვაწყდებით სენსიტიური თემებით, ქსენოფობიით, ჰომოფობიით ამომრჩეველთა ყურადღების მიზიდვის მცდელობებს... არ ფიქრობთ, რომ ეს მნიშვნელოვანი საფრთხეა ქვეყნის პოლიტიკური ცხოვრებისთვის?
ჩემი აზრით, ნებისმიერი აგრესია მნიშვნელოვანი საფრთხეა. შესაძლოა, არ იყოს არც ქსენოფობიური, არც ჰომოფობიური, მაგრამ იყოს, მარტივად, აგრესიული მეორე ადამიანის მიმართ.
სამწუხაროდ, ამ საარჩევნო კამპანიაში ჯერ კიდევ ვხედავთ პოლიტიკოსებს, რომლებიც იმაზე კი არ საუბრობენ, რას გამიკეთებენ მე, როგორც ამომრჩეველს, მესაუბრებიან მეორე ადამიანზე, მესაუბრებიან ხშირად უხეშად, უზრდელურად, ჭორაობის დონეზე, ყვირილით, ლანძღვით... როგორც ამომრჩეველს, იმის ნაცვლად, რომ პოლიტიკოსი მესაუბროს არსებული პრობლემებიდან გამოსავალზე, მაგალითად, იმაზე, როგორ შეიძლება სასამართლო სისტემა იყოს უკეთესი, მესმის ვიღაც ადამიანზე გრძელი, განვრცობილი ჭორი, რომლის უკანაც დგას კიდევ რაღაც კონსპირაცია, ეს ყველაფერი იფუთება ლანძღვის, სიძულვილისა და აგრესიის ენით.
კი ვუყურებ ამას, მაგრამ არაფერი არ მრჩება. ასეთი აგრესიით სავსე კამპანია თავისთავად დესტრუქციულია და მას არაფრისკენ მივყავართ,
თუმცა მრჩება შთაბეჭდილება, რომ ეს დროებითია და ცოტა ხანში პოლიტიკოსები მიხვდებიან, რომ სხვა ადამიანების ლანძღვასა და ჭორაობაზე ეფექტიანი პირდაპირი საუბარია ამომრჩეველთან.
პოლიტიკოსებს თუ რამე საქმე აქვთ ერთმანეთთან, იმის ნაცვლად, რომ ტელეფონით დაურეკონ ან შეხვდნენ, ტელევიზორის საშუალებით ურთიერთობენ. რითაც ჩვენ, ადამიანებს, რომლებიც ამაში საერთოდ არ ვართ ჩართულები, ანუ ამომრჩეველს, ამის ნაწილად გვხდიან. ორ ადამიანს ერთმანეთთან პრობლემა აქვს და მთელი საქართველო უყურებს, ჯერ ერთი როგორ ლანძღავს მეორეს, მერე მეორე არხზე ის უპასუხებს და აი ამ პინგ-პონგს ვუყურებთ ადამიანები, რომლებსაც, სინამდვილეში, გვაინტერესებს, როგორი იქნება უკეთესი საქართველო ხვალ.
მაგრამ სხვა მომენტებსაც ვხედავ, როდესაც საუბარია ამა თუ იმ პროგრამაზე, პროექტზე და ვცდილობ, ერთმანეთის საქმეების გარჩევას ნაკლებად ვუყურო და ის დადებითი მომენტები დავიჭირო, ამას ვურჩევ ამომრჩეველსაც.
თუმცა, ალბათ, პოლიტიკოსებს მიაჩნიათ, რომ ასე იზიდავენ ამომრჩეველს...
კი, იმიტომ, რომ 25 წელია, ასე ხდება.
ცდებიან, თქვენი აზრით?
არა, რაღაც თვალსაზრისით არ ცდებიან. მათი ქცევა მაყურებლის ინტერესს იჭერს, ოღონდ, ინტერესს და არა მხარდაჭერას. კი, როცა ერთი ადამიანი მეორეს შეაგინებს, ჭიქას ესვრის სტუდიაში, გადახტება და თავში რაღაცას ჩაარტყამს, თავისთავად, რადგან ეს უცნაური ქცევაა, ინტერესს იწვევს, მაგრამ მე არ მგონია, რომ ამის გამო მათ ვინმემ მხარი დაუჭიროს.
შედარებით რთულ საკითხზე გადავალ. ჩვენ გვყავს პოლიტიკური ძალები, რომლებიც დეკლარირებენ კოლაბორაციონიზმს ოკუპანტ ქვეყანასთან...
მე გამიჭირდება ასე პირდაპირ თქმა, მაგრამ დავუშვათ მესმის, რასაც ამბობთ…
და ესენი არიან პოლიტიკური ძალები, რომლებიც, ბევრი გამოკითხვის თანახმად, წარმოდგენილნი იქნებიან საქართველოს პარლამენტში, ეს პრობლემად გესახებათ თუ არა?
მოდი, ჩემს ტერმინებში მოვყვები, რომ რაიმე არასწორი, არაკორექტული არ გამომივიდეს. ასე ვთქვათ, რომ ევროსკეპტიკური, ევროატლანტიკური კურსის მიმართ სკეპტიკურად განწყობილ ძალებს...
...მეტისმეტად ევფემისტურ გამოთქმებს ხომ არ იყენებთ?
ნუ, ჩემი თანამდებობიდან გამომდინარე…
კარგი, განვაგრძოთ
მხარდაჭერა მათ აქვთ და, ჩემი აზრით, ასეთი ძალები იქნებიან პარლამენტში. მე ამაში, როგორც ფაქტში, პრობლემას ვერ ვხედავ. ჩემთვის, როგორც პოლიტიკოსისთვის, ერთმნიშვნელოვნად და შეუქცევადად დასავლური ღირებულებები დაფიქსირებული მაქვს. ჩემთვის მნიშვნელოვანია, რა პროცენტი იქნება ამ ძალებისა პარლამენტში და რამდენად ძლიერი იქნება მათი სიტყვა საკანონმდებლო ორგანოში,
რატომ არ არის პრობლემური იმის მიუხედავად, რომ მათი შეხედულებები დიამეტრულად სცდება ჩემსას? პირველი ისაა, რომ მე მართლა მჯერა ევროპული ღირებულებების და მიმაჩნია, რომ დემოკრატია სწორედ ამას ნიშნავს: განსხვავებები უნდა აღიარო. მე, როგორც ევროპული ღირებულებების პოლიტიკოსმა, უნდა ვაღიარო სხვა მიდრეკილებების პოლიტიკოსების უფლებები, მაშინ, როდესაც ეს უფლებები დაცულია დემოკრატიული არჩევნების გზით.
ამის აღიარება ხშირად უჭირთ და მიაჩნიათ რომ არ უნდა მივიღოთ, ეს ნიშნავს, რომ, პრინციპში, შენ არ გჯერა დემოკრატიის, რომ დასაშვებად მიგაჩნია მხოლოდ ის, რაც შენთვისაა მისაღები.
ეს ერთი არგუმენტი, თუ რატომ არაა მიუღებელი ჩემთვის მათი პარლამენტში ყოფნა.
მეორე არგუმენტია ის, რომ არა მარტო მჯერა დემოკრატიული ღირებულებების, არამედ მიმაჩნია, რომ დემოკრატია უსაფრთხოების თვალსაზრისითაც უფრო სტაბილურია. მე მჯერა, რომ როდესაც პოლიტიკოსები იქნებიან პარლამენტში და მათი პოზიცია იქნება დაფიქსირებული, გაცილებით ნაკლებად საშიშები იქნებიან, ვიდრე განდევნილები რომ ყოფილიყვნენ ძალით და ჰქონდეთ უსამართლობის განცდა.
როდესაც დემოკრატია ინკლუზიურია და განსხვავებულს არ ჩაგრავს, ამით მას აქცევს ერთიან სივრცეში და ანეიტრალებს მისგან მომდინარე საფრთხეს.
რა თქმა უნდა, მეც და სხვა პოლიტიკოსებმაც, ვისაც სჯერა დასავლური ორიენტაციის, არა უბრალოდ გეოპოლიტიკურად, არამედ არსობრივად, ყველაფერი უნდა გავაკეთოთ საიმისოდ, რომ დავანახოთ ამომრჩეველს: ევროსკეპტიკური კურსი არის ქვეყნის გაწირვა უპერსპექტივო მომავლისთვის, მომავლისთვის, როდესაც ჩვენ აღარ გვეყოლება მეგობრები, აღარ გვეყოლება ძლიერი დამცველები. ეს არის მომავალი, რომელშიც ჩვენს მეზობლად არსებულ ქვეყანასთან, რომლის საგარეო პოლიტიკაც ამ ეტაპისთვის ძალიან ხისტი და აგრესიულია თავისი მეზობლების მიმართ, დაგვტოვებს ერთი-ერთზე, მარტო და დაუცველად. ეს ჩვენს ხალხს უნდა დავუმტკიცოთ და ვაჩვენოთ. ეს ჩვენი საქმეა.
აი, ამ ორ ხედვას შორის ღია ბრძოლისას, სადაც გვაქვს ძალიან ძლიერი არგუმენტები თუნდაც ჩვენი ქართული იდენტობიდან, ტრადიციებიდან, ღირებულებებიდან გამომდინარე, თუ ჩვენი მოსახლეობის რაღაც ნაწილში ვერ მივაღწიეთ და ვერ დავარწმუნეთ, რომ გეოპოლიტიკური კურსის ოპონენტები მცდარ გზას ადგანან, მაშინ ისინი წარმოდგენილნი უნდა იქნენ პარლამენტში, ჩვენ ისინი უნდა ავიტანოთ და ამ რეალობაში ვიცხოვროთ. ეს არის ის, რასაც ჰქვია დემოკრატია.
მოდი, ვისაუბროთ მოსახლეობის ნაწილებამდე მიღწევის შესახებ. ფაქტია, საქართველოს ჰყავს დიდი სეგმენტი მოსახლეობისა, რომელიც გამოთიშულია პოლიტიკის შექმნის პროცესიდან. ეს სეგმენტი არის ეთნიკური უმცირესობებით დასახლებული რეგიონები. ასეთი კურიოზული თუ სამწუხარო შემთხვევაც მოხდა, როდესაც მმართველი ძალის საარჩევნო პროგრამა დაბეჭდეს სომხურ ენაზე, აღმოჩნდა, რომ ეს მთლად სომხური არ იყო. ამგვარი შემთხვევები, ალბათ, არასათანადო დამოკიდებულების გამოისობით თუ მოხდება, თორემ სომხური ენის მცოდნის პოვნა რთული არ უნდა ყოფილიყო მმართველი (თუნდაც არამმართველი) პარტიისთვის. თქვენ, როგორც პრეზიდენტი, რას აკეთებთ, რომ ეს ხალხი ჩაერთოს ქვეყნის პოლიტიკურ ცხოვრებაში?
რასაც ვაკეთებთ და არ მგონია, რომ ეს საკმარისია, არის ქართული ენის კურსები, რომელიც სულ ტარდებოდა, მაგრამ ახლა ამ კურსების შემადგენელი ნაწილი გახდა კონსტიტუცია. სწავლის ერთ-ერთი სახელმძღვანელო კონსტიტუციაა.
მე ხშირად დავდივარ რეგიონებში. ვფიქრობ, აქ მთავარია, სწორად გავიაზროთ პოლიტიკური პროცესი. ძალიან ბევრმა პოლიტიკოსმა ერთმანეთთან ტელევიზორით საუბარს რომ თავი დაანებოს და ამომრჩეველზე ფიქრი დაიწყოს, მიხვდებოდა, ხმების რამხელა კლონდაიკია ეს რეგიონები. რა საინტერესო იქნებოდა, 3, 4, 6 თვე რომ გადასულიყვნენ აქ საცხოვრებლად, ამ ხალხთან ერთად. მოეშვან კოლეგებთან ტელევიზორით საუბარს და ტელეფონით იკმარონ ერთმანეთის ლანძღვა, და ათიათასობით ხმის შანსია. ძალიან ცოტაა მათთან უშუალო კონტაქტზე, ეს ფაქტობრივად ხმების ალიასკაა. ხომ აღარ გვაქვს ვითარება, როდესაც ამ ადამიანებს რამეს აძალებენ? მინდა, გაგახსენოთ ჩემი არჩევნები, პირველი საპრეზიდენტო არჩევნები, როდესაც ამ რეგიონებიდან, აზერბაიჯანული და სომხური უმცირესობიდან არ წამოსულა ხმების 90%. 50-50% ავკრიფე. ეს ნათლად აჩვენებდა, რომ ლოკალური პრესი აღარ არსებობს. ეს ხალხი ახლა არჩევანში თავისუფალია. აქ რომ ზიხარ და ყველაფერზე კომენტარს აკეთებ, მოწყდი თბილისს, ჩადი მათთან.
როცა ამას გაიაზრებენ და ტელევიზიით ერთმანეთის ლანძღვა მოსწყინდებათ, დაიწყება საინტერესო პროცესები, საინტერესო შედეგების მომტანი მათთვისვე.
ინტერვიუს დაწყებამდე საქართველოს პატრიარქსა და რომის პაპთან ერთად გამოიარეთ გზა აეროპორტიდან პრეზიდენტის სასახლემდე და ამ გზაზე აუცილებლად შენიშნავდით მოქალაქეებს საპროტესტო ტრანსპარანტებით. ისინი პაპის ვიზიტს ეწინააღმდეგებიან და მიაჩნიათ, რომ ეს ფაქტი დამღუპველია ქართველთა სულიერებისთვის. მოკლედ, ჩვენ ვიცით, რომ გვყავს რაღაც ნაწილი საზოგადოებისა, რომლისთვისაც ამოსავალი ფუნდამენტალისტური ღირებულებებია. რამდენად ორგანიზებულად, ძლიერად და საფრთხის მატარებლად მიიჩნევთ ამგვარ ჯგუფებს ქვეყნის პოლიტიკური დინამიკისთვის?
ამ ადამიანებზე რაიმე შეხედულებას არ გამოვხატავ. ეს მათი გამოხატვის თავისუფლება, მათი შეხედულებაა, ეს შეხედულებები რეალობასთან იმდენად არ არის კავშირში, რომ ჩემი საკომენტარო არ არის,
მაგრამ ვფიქრობ, მნიშვნელოვანი დისკუსიაა გასამართი ქართულ საზოგადოებაში იმ საკითხებთან დაკავშირებით, რასაც ჰქვია, მაგალითად, ქრისტიანული ტრადიცია. ეკლესია, ქართული ტრადიციები. ეს მნიშვნელოვანი თემებია, რომლის თაობაზეც, ვფიქრობ, ბევრად მეტი ინტელექტუალური დისკუსია უნდა მიმდინარეობდეს.
მე, მაგალითად, მიმაჩნია, რომ ჩემი ღირებულებითი სისტემა ორ ფუნდამენტურ რამეზეა დამყარებული: ეს არის ქრისტიანობა და ქართველობა. ქართული ტრადიცია ჩემთვის არის ის, რასაც მასწავლის და მეუბნება ვაჟა-ფშაველა მთელი თავისი პოეზიით, რომელსაც აგებს განსხვავებულის აღიარების, აღტაცების, სტანდარტიდან და დოგმიდან გადახვევის ხოტბის შესხმაზე, ვაჟა საუბრობს იმაზე, რომ ვაჟკაცობის ყველაზე მაღალი ფორმა არის გულჩვილობა, სხვისი აღიარება. ახლა ამის საპირისპიროდ რას მომიტანენ, ძნელი სათქმელია.
თუ ქრისტიანობაზე ვსაუბრობთ, მე ასე მესმის, რომის პაპთანაც მქონდა ეს რეპლიკა tête-à-tête, და თქვენც გეტყვით, რომ ადამიანის მთავარი გამოწვევა სულიერი სრულყოფისთვის ვერცხლთმოყვარეობაა, რასაც მამონა ეწოდება და ამპარტავნება - სხვა ადამიანის განკითხვა. როგორც ქართველს მიმაჩნია, რომ სხვა ადამიანის ღირსება უნდა ვაღიარო და ამაში განვახორციელო ჩემი ქართველობა, თუნდაც ჩემი ტრადიციიდან გამომდინარე, როდესაც ვიცი, რომ, მაგალითად, ჩემი წინაპარი 26 საუკუნის განმავლობაში არ დევნიდა ებრაელს. როდესაც ვიცი, რომ ჩემი ყველაზე ძლიერი მეფე, დავით აღმაშენებელი, რომელმაც მთელი ცხოვრება განსხვავებულ რელიგიასთან ომს შეალია, როდესაც თბილისი აიღო, არ ამოუწყვეტია იქ 400 წლის განმავლობაში მყოფი არაბები, ამას მგონია, რომ უნდა მივბაძო,
როგორც ქრისტიანმა, მგონია, რომ პირველ რიგში ჩემს თავზე უნდა ვისაუბრო და არა სხვა განვიკითხო და ველაპარაკო, რომ ასე მოიქეცი, ისე ილაპარაკე, ასე ჩაიცვი და ა.შ. ესაა ქრისტიანობა.
ქართული დიდაქტიკის ფუძემდებელი, ვინც შეგვიქმნა ლექსიკონი, შეგვიქმნა „სიბრძნე სიცრუისა“, არ იყო მართლმადიდებელი. ქართული ელიტა იზრდებოდა კათოლიციზმმიღებულ სულხან-საბა ორბელიანზე ხომ? აი, ეს მომენტები სადღაც მიჩქმალულია.
ეს გასაგებია რომ ასეა. მე გელაპარაკებით რეალობასა და პოლიტიკაზე, ანუ რამდენად გრძნობთ ფუნდამენტალისტურად განწყობილი ხალხის, თუ ამა თუ იმ ძალის გავლენას პოლიტიკაზე, თუნდაც არჩევნებზე...
ის იქნება გამომდინარე იქიდან, რამდენადაც ჩვენ ვიქნებით პასიურები, თუნდაც იმავე ქართული ღირებულებებისა და ტრადიციების პროპაგანდაში.
დაბოლოს, გკითხავთ კვლავ არჩევნების თაობაზე, მაგრამ უკვე საგარეო პოლიტიკის კონტექსტში. საპარლამენტო არჩევნებიდან ზუსტად ერთი თვის თავზე თქვენ, როგორც სტრატეგიული პარტნიორის ქვეყნის პრეზიდენტს მოგიწევთ ოვალური კაბინეტის ახალ წარმომადგენელთან ურთიერთობა. საქართველოსთვის გადამწყვეტია, ვინ იქნება ეს ადამიანი?
საქართველოს სტრატეგიული კურსი ამერიკასა და, ზოგადად, დასავლეთთან განსაზღვრულია ამ ქვეყნის მოსახლეობის უმრავლესობის მიერ. ბუნებრივია, ურთიერთობის დეტალებზე პიროვნული ფაქტორები აუცილებლად ახდენს გავლენას. მიუხედავად იმისა, რომ კარდინალური კურსი ნაკლებად იცვლება ხოლმე, პიროვნული ფაქტორები მნიშვნელოვან როლს თამაშობს, აშშ-სთან ურთიერთობის კურსი დალაგებულია არაერთი დოკუმენტისა და შეთანხმების საფუძველზე. მე არ მგონია, რომ რაიმე კარდინალური შეიძლება შეიცვალოს, თუმცა პიროვნულ ფაქტორებს ექნება მნიშვნელობა და ქართველმა პოლიტიკოსებმა უნდა ვიზრუნოთ, რომ აქტიურად ვიყოთ წარმოდგენილი ვაშინგტონის რადარებზე და ამის წინაპირობა არსებობს არა მხოლოდ პრეზიდენტებიდან გამომდინარე, არამედ იმ ვითარებიდანაც, რაც არსებობს კონგრესსა და სენატში.
