თუ მსოფლიოს ჯანდაცვის ორგანიზაციის რეკომენდაციებს დავეყრდნობით, დიდი ხნის განმავლობაში ხმაურიან გარემოში ყოფნისას ადამიანს ეზრდება რისკი, რომ არტერიულმა წნევამ აუწიოს, ასევე, ხელი შეეშლება გულის ნორმალურ მუშაობას, პრობლემები შეექმნება სმენასა და ძილთან დაკავშირებით. დროთა განმავლობაში, მუდმივ ხმაურში ყოფა-ცხოვრებამ ადამიანის ფსიქიკაზე შეიძლება გავლენა იქონიოს.
"არ არსებობს მორიგეობა, ხმაურით ცუდად გამხდარი პაციენტის ზარი რომ არ შემოვიდეს 112-ში - მითხრა გ.ვ.-მ სასწრაფო დახმარების ექიმმა, რომელთანაც ინტერვიუსთვის მზადებისას ამ თემაზე საუბარი ჩამოვაგდე. - ამ საკითხის პოლიტიკური ასპექტები არ ვიცი, მაგრამ ჯანდაცვის კუთხით რომ უსერიოზულესი პრობლემაა, ყველა ჩვენი სტაჟიორი დაგიდასტურებთ, არა თუ ექიმი".
ხმაურის დონის შეზღუდვის მიზნით, განვითარებულ ქვეყნებში მოქმედებს შესაბამისი კანონები და ჯარიმები. მონტენეგროში, კოსოვოში, ხორვატიაში, დიდ ბრიტანეთში მოქმედებს კანონი „ხმაურისგან დაცვის შესახებ“ და გაწერილია ჯარიმა წესების დარღვევისათვის. მონტენეგროში ჯარიმაა 3400- 4000 ევრო, კოსოვოში – 500-1000 ევრო, ხორვატიაში – 1300 - 2000 ევრო, დიდ ბრიტანეთში კი 5 000-20 000 გირვანქა სტერლინგი.
კანონი არსებობს საქართველოშიც, თუმცა სანქციის გარეშე. „ხმაური აკრძალულია, მაგრამ არავითარი ჯარიმა არ არსებობს. აკრძალვა სანქციის გარეშე რას ნიშნავს? საბავშვო ბაღში ვართ? თუ გველსა ხვრელით ამოიყვანს ქართული პატრულის ენა ტკბილად მოუბარი?” - მკითხა პაატა ქურდაძემ, როდესაც ინტერვიუს ჩასაწერად სამუშაო კაბინეტში ვესტუმრე. მწერალი ბოლო წლებია, აქტიურად ცდილობს ამ პრობლემაზე ხელისუფლების ყურადღების მიპყრობას.
კარგა ხანია, თვალს ვადევნებთ თქვენს ბრძოლას პრობლემასთან, რომელსაც ღამის ხმაური ჰქვია. რაიმე წინსვლა გაქვთ? თქვენმა ბრძოლამ რამე შედეგი გამოიღო?
კონკრეტული – არაფერი. ზუსტად ისე ხმაურობენ, როგორც ადრე; მგონი, უფრო მეტადაც, რადგან განვითარდნენ, ფული იშოვნეს, მეტი გამაძლიერებელი შეიძინეს.
ამას წინათ ახალ კაფეს ხსნიდნენ ჩემ მეზობლად. ამჯერად უშუალოდ ჩემი ფანჯრების წინ. დიდი ამბავი ატეხეს. იქ უამრავი ხალხი ცხოვრობს. ჩემ გვერდით ქურთების ოჯახია, მოხუცი ავადმყოფი კაცით; იქვეა ოჯახი, რომელსაც ტყუპი გოგონა ჰყავს. რომ ვუყურებ, სულ ჩემი გოგონები მახსენდება და გული მიჩუყდება. აი, ამ მოხუც კაცს და ამ ბავშვებს საღამოს 8 საათიდან ჩაურთეს მუსიკა არანორმალური გამაძლიერებლებით.
სახლში 11:30 საათზე დავბრუნდი. დავრეკე პოლიციაში; დავრეკე იმიტომ, რომ მე არ შევსულიყავი, რადგან არ ვიცოდი, იქ რა კოფლიქტი მოხდებოდა. იმათ ეწყინათ, პოლიციაში რას რეკავთო, წესიერი ხალხი ვართო.
ვეკითხები – შვილები გყავთ? კიო; რომელზე იძინებენ? – ჩავეკითხე, ათის ნახევარზეო; მერე ეს ბავშვები ცოდოები არ არიან, აი, ამას რომ ურთავ 12 საათამდე ფანჯარასთან – ვეკითხები მე; აბა რა ვქნა, ახალგაზრდები ვართ, გართობა გვინდა; – მპასუხობენ ისინი. ეს არ არის ის კატეგორია, რომელსაც არაფერი ესმის. იმ სეგმენტზე, იმ სოციალურ ფენაზე გელაპარაკებით, რომლებიც თავიანთი გარეგნობით, ჩაცმის სტილით, სიტყვა-პასუხით ერთგვარად სტილიზებული ახალგაზრდები არიან. საუბარია ადამიანებზე, რომელთაც აქვთ პრეტენზია, რომ კულტურა აქვთ. კანონს ვარღვევ რამეს? – გეკითხება და... კანონი არ არსებობს.
თუმცა უკულტურობაა, როცა შენ არ გაინტერესებს სხვა ადამიანის არც ჯანმრთელობა, არც ნერვული სისტემა.
ეს დამოკიდებულება იგრძნობა ყველგან; ვთქვათ, ქუჩაში, დააკვირდით – ყველა ყვირის, მანქანები ასიგნალებენ; არავითარი მუხრუჭი არ არსებობს საიმისოდ, რომ ადამიანებმა თავი შეიკავონ, სხვისი სივრცის დაცვაზე იფიქრონ. ტელევიზორს ჩართავ – იქაც ყვირიან.
მოდით, პასუხისმგებელ სტრუქტურებსა და პირებზე ვისაუბროთ. ვინ არიან ამ პრობლემის ადრესატები. უფრო ზუსტად, ვისთან მოგიწიათ თქვენ აქამდე შეხება?
პირველი – პოლიცია. რეალურად, პოლიცია სახელმწიფოა. მისი ვალია, დაიცვას ჩემი უსაფრთხოება. რაზეც ახლა ვსაუბრობ, სწორედ უსაფრთხოების საკითხია. პოლიცია სრულიად უსუსურია; მოდიან და რაღაცნაირად საცოდავები ხდებიან, რადგან პოლიციას არ აქვს გაწერილი, რა უნდა გააკეთოს.
არ შეიძლება, პოლიცია იყოს საცოდავი ან სასაცილო. შენ მას ეძახი და ეუბნები, რომ ცუდად ვარ, მიშველე რამე, ის ვერ გშველის და მიდის ისევ უკან. პოლიციელები მეუბნებიან, რომ „აი, ჩვენ რა ვქნათ, ბატონო პაატა, თქვენ თუ რამეს მიაღწევთ პარლამენტში, ჩვენთვისაც კარგი იქნება“. ამას სახელმწიფო ჰქვია? თავმოყვარე სახელმწიფოში ეს არ უნდა ხდებოდეს.
შინაგან საქმეთა სამინისტროში სტატისტიკას ხომ ადგენენ, რაზე იძახებენ პოლიციელებს მოქალაქეები. ხომ იციან, რომ არსებობს ასეთი ძალიან სერიოზული და ფართო პრობლემა.
წესით, პარლამენტს მე კი არ უნდა მივმართავდე, მინისტრი თვითონ უნდა მიდიოდეს პარლამენტთან, და კატეგორიულად ითხოვდეს მექანიზმს ამ პრობლემის მოსაგვარებლად.
პარალელურად, ეს საკითხი უკავშირდება ჯანმრთელობის სამინისტროს. მას ამ თემაზე განგაში უნდა ჰქონდეს ატეხილი. ვინ, ვინ და მათ უნდა იცოდნენ, რომ საზოგადოების ჯანმრთელობა სახელმწიფოს გარკვეული თანხა უჯდება. ის, რომ ღამე არ მძინავს, მოქმედებს სისხლძარღვთა სისტემაზე, ნერვულ სისტემაზე; შეიძლება, ინფარქტმა დაგარტყას და მოკვდე. მე პირადად შარშან, ზაფხულში ფსიქოზი დამემართა. აშკარად მშვიდი ადამიანი ვარ, თუმცა სექტემბერში უკვე შემეძლო, რომ რაღაც უბედურება ჩამედინა. ადამიანებთან კამათის უნარი დავკარგე; უცბად ვფეთქდებოდი; წამლების სმა დავიწყე. ამ სახელმწიფოს მე არ ვუზივარ არავითარ თანხად – ჩემი ჯანმრთელობა საფრანგეთის სახელმწიფოს დაუჯდა, ათასნაირი წამლის სახით, რომელსაც იქ სახელმწიფო მინაზღაურებს, მაგრამ აქ სხვა ადამიანების შერყეული ჯანმრთელობა ხომ უჯდება ფასად ჩვენს სახელმწიფოს? ეს სამინისტრო ხომ ადამიანის ჯანმრთელობაზე პასუხისმგებელი სტრუქტურაა? ყურს არ იბერტყავენ არანაირად. ჯანდაცვის მინისტრი ასევე უნდა მიდიოდეს პარლამენტში და ასევე კატეგორიულად მოითხოვდეს რეაგირებას. ვირუსი, პანდემია როცაა გავრცელებული, ხომ რეაგირებენ? ეს შემთხვევა კი არ აღელვებთ.
საქმე ეხება კიდევ ერთ უწყებას, ქალაქ თბილისის მერიას. საუბარიც ზედმეტია, უბრალოდ, სასაცილოა, რომ ქალაქის მთავრობას არ აღელვებს, მის ცენტრში რა ხდება. რაღაც სამსახური აქვთ, იქ დარეკავ, გეკითხებიან, სად არის მისამართი, სადაც ხმაურობენ. როგორ გინდათ მისამართის თქმა, მთელი შარდენის სახურავები ღია კლუბებია. თბილისი რელიეფური ქალაქია; ეს ხმა პირდაპირ ჩემთან ამოდის, სახლში. თუკი ვინმეს ნორმალური ხედი აქვს თბილისში, ჩათვალეთ, რომ მისი ცხოვრება ჯოჯოხეთია. ვერანაირი ორმაგი ფანჯარა ვერ გიცავს; ზაფხულში ამ ფანჯარას ვერ ხსნი, ყველაფერი აზრს კარგავს.
მერია არაფერზე არ რეაგირებს; გინდა გითქვამთ, გინდა – არა; დარეკავ, გეტყვიან, განცხადება შემოიტანეთო. დაწერ ამ განცხადებას, გაუგზავნი; ესენი განიხილავენ და ერთ თვეში შეიძლება, ვინმე გამოგზავნონ, ვინც შეამოწმებს, მართლა ხმაურობს ვინმე თუ არა.
არის კიდევ ერთი სტრუქტურა, რომლის პირდაპირ ინტერესში უნდა იყოს აღნიშნული პრობლემის მოგვარება და რომელიც პრაქტიკულად მატყუარა სტრუქტურად გადაიქცა. ეს არის ტურიზმის დეპარტამენტი. ის იღებს კლიპებს, ხარჯავს ბევრ ფულს და ატყუებს უცხოელ ტურისტებს, რომ ძველი თბილისი, სადაც მე ვცხოვრობ, აი, ქალაქის სავიზიტო ბარათებზე რაც ხატია, ფერდობზე შეფენილი სახლები, ამქვეყნიური სამოთხეა. პირდაპირ გეუბნებით, ურჩიეთ ყველას, თუკი ვინმე გიყვართ და არ გძულთ, რომ მანდ არც ერთ სასტუმროში არ ჩამოვიდნენ. მანდ ცხოვრება შეუძლებელია.
ჩემი სახლის გარშემო ორასმეტრიან დიამეტრში ხუთი სასტუმროა; ხუთივე გაკოტრების პირზეა მისული. გუშინწინ ჩემ თვალწინ დუბაელმა ტურისტმა ერთ-ერთის მეპატრონეს ფულის დაბრუნება მოსთხოვა, გამოართვა და წავიდა. ამას უწოდებენ ბიზნესის განვითარებას?
ან თუდაც ის ადამიანები, რომლებიც მეორე დღეს სამსახურებში უნდა წავიდნენ, არადა ღამეები არ სძინავთ, ეფექტიანად იმუშავებენ? აქ ბიზნესი კი არ ვითარდება, ეს არის პირდაპირი საბოტაჟი მის მიმართ.
მე ვუსმინე თქვენს ძველ გამოსვლას, სადაც ამბობდით, რომ მოქმედი პარლამენტი (წინა მოწვევის პარლამენტი იგულისხმებოდა) არაფერს აკეთებდა ხმაურის რეგულირებისთვის და იმედს გამოთქვამდით, რომ იქნებ მომდევნო პარლამენტი დაინტერესებულიყო საკითხით. აი, ახლა სწორედ ამ მომდევნო პარლამენტის პირობებში ვცხოვრობთ. რამე განსხვავებას თუ პოულობთ?
კი. იურიდიული კომიტეტი განიხილავს ამ საკითხს. წინა მოწვევის პარლამენტმა საერთოდ დაამთავრა ამ თემაზე ლაპარაკი. ახლა დროდადრო იკრიბებიან და რაღაცას განიხილავენ. მეც ვიყავი მიწვეული, მაგრამ ვერ მივედი; მიწვეული ჰყავდათ ბიზნესომბუდსმენი, რომელიც ტიროდა, რომ დავიღუპებით, ეს კანონი რომ მივიღოთო. აბსოლუტური ნონსენსი იყო შსს-ს პრესმდივნის პოზიცია, რომელმაც თქვა, რომ შარშან 2600 გამოძახება დაფიქსირდა ამ თემაზე, და რომ გვიძახებენ, ჩვენ საქმეს ვცდებითო. ახლა ეს კანონი რომ მიიღოთ, მერე კიდევ უფრო მეტად დარეკავენ და უარესად მოვცდებითო.
გადავახვიე და სამჯერ მოვუსმინე, რადგან, თუ ამ გოგონამ აიღო ინიციატივა და თავად გააკეთა ეს განცხადება, უნდა მოხსნან სამსახურიდან, მაგრამ ასე ხომ არ იქნება, სამინისტროში მართლა ფიქრობენ სერიოზულად, რომ უფრო მეტი სამუშაო ექნებათ.
ვიღაც რომ გცემთ ან გაუპატიურებთ, არ დარეკოთ პოლიციაში და კიდევ უფრო ნაკლები საქმე ექნებათ, ხომ?
პარლამენტში ამ საკითხს ლევან გოგიჩაიშვილი კურირებს, როცა იკრიბებიან, ცდილობს რაც შეუძლიათ. კონტაქტზე ვარ მასთან. მწერს ხოლმე, რომ ბატონო პაატა, იქნებ თქვენი დახმარებით… ანუ ამათაც ჩვენი დახმარება ჭირდებათ, რადგან წინააღმდეგობას აწყდებიან. წინააღმდეგობა არსებობს, რადგან ამ კლუბებს ლობები ჰყავთ. იმიტომ, რომ აქ ფული კეთდება და ვიღაცები წილში არიან. მე არ ვიცი არავის სახელი და გვარი, არავის ჯიბეში არ დავძვრები, თუმცა ადამიანს, რომელსაც ახსნა სჭირდება, თუ რამდენად მავნებელია ეს ხმაური ადამიანის ჯანმრთელობისთვის, მისი ადგილი სახელმწიფო სტუქტურაში, მით უმეტეს პარლამენტში, არ არის.
არც პრეზიდენტს გახსენებია ეს თემა არასოდეს. როგორც ჩანს, კარგი იზოლაცია აქვს და არ აწუხებს ხმაური. ოფიციალური წერილი მივწერეთ პარლამენტის თავმჯდომარეს, არაფერი არ ისმის მისგან.
საფრანგეთის პრეზიდენტის აპარატში 60 კაცი მხოლოდ იმაზე მუშაობს, რომ მის სახელზე მისული წერილები წაიკითხოს. ათასგვარ სისულელეს სწერენ, მაგალითად, იმას, რომ სურთ, ცოლად გაყვნენ. მაქსიმუმ ერთ კვირაში მას აუცილებლად უბრუნებენ პასუხს. მე კი არ ვარ დარწმუნებული, რომ ვინმე გვიპასუხებს. მე ვერ ვგრძნობ ამ საკითხით რეალურ შეწუხებას. ყველაფერზე წუხდებიან – ამაზე არა. ადრეც ვთქვი: მოდი, იქნებ ქუჩაში გასვლის, მოძრაობის გადაკეტვისა და ისტერიკის გარეშე გავაგონოთ ხელისუფლებას, რა უჭირთ მოქალაქეებს. არა, ეტყობა, მაინცდამაინც ეგ უნდათ, და მიიღებენ კიდეც. უკვე ქვებს ისვრის ხალხი; შეიძლება, მკვლელობა მოხდეს. თუ ვინმე ნორმალურ ფსიქიატრს დაეკითხება, გაიგებს, რომ, ელემენტარულად, ფსიქოპათი ხდება ადამიანი; საკუთარ ქმედებაზე პასუხს ვეღარ აგებ. ერთი ღამე, ორი, სამი, გრძელდება პერმანენტულად, გიჟდები უკვე.
ლობი ახსენეთ. თუმცა უმოქმედობის მოტივი მხოლოდ ეს შეიძლება იყოს? ხომ არ შეიძლება მთელი ხელისუფლება ამ რესტორნებს და კლუბებს ლობირებდეს? თქვენი აზრით, რა შეიძლება იყოს ქალაქის ხელისუფლების თუ სხვა ინტერესთა ჯგუფების მიერ პრობლემის უგულებელყოფის მიზეზები?
არ ეხებათ ეს საკითხი და, შესაბამისად, არ აწუხებთ. ეს მათი უკულტურობის ნიშანია. თუმცა მე ვერ ვხდები, ის ნაწილი მაინც, რომელსაც პრეტენზია აქვს პროევროპულობაზე, რატომ არ ინტერესდება; ეს ხომ ის საკითხია, რომელიც ყველას აწუხებს. ჩემთვის ეს კულტურულობის საზომია, რაც აბსოლუტურად არავის ეტყობა.
ხელისუფლებას რომ თავი დავანებოთ, დამისახელეთ არასამთავრობო ორგანიზაცია, რომელთაც ყველაფერი აინტერესებთ, ოდესმე გაგიგიათ მათი პროტესტი? ეს ხომ ისეთივე დაბინძურებაა გარემოსი, როგორც გადაგდებული პარკი ან მოჭრილი ხე?
ევროსასამართლოს აქვს პრაქტიკა, როდესაც მან ესპანეთის სახელმწიფოს უმოქმედობა, –მოეგვარებინა ის პრობლემა, რომელზეც ახლა ვსაუბრობთ, – მიიჩნია ადამიანის უფლებათა კონვენციის მერვე მუხლის დარღვევად, რომელიც გულისხმობს პირადი და ოჯახური ცხოვრების პატივისცემას, ანუ იქ მოქალაქეებმა სახელმწიფოს სასამართლოში უჩივლეს; თქვენ ეს არ გიცდიათ?
მე პირადად – არა; მე მივდივარ ხოლმე და მოვდივარ. უბრალოდ, აღმოჩნდა, რომ აქტიური ვარ. შეურაცხყოფილად ვგრძნობ თავს. ვგრძნობ, რომ დამცინიან ამის გამო. თავიდან ამაზე საუბარი რომ დავიწყე, ისინიც კი დამცინოდნენ, ვისაც აწუხებს ეს პრობლემა. „წადი და გარეუბანში იცხოვრე, მანდ რატომ ცხოვრობ“ – ასეთ და მსგავს მესიჯებს მწერდნენ. ან „წადი იმ შენს პარიზში“ და ა.შ. რატომ უნდა წავიდე?
ეს არ არის მხოლოდ ერთი ან ორი ადამიანის საყოფაცხოვრებო დისკომფორტის თემა. ეს პრობლემა თავისუფლად შეგვიძლია განვაზოგადოთ, როგორც ქვეყნის დიდი კულტურული პრობლემა. არა მხოლოდ ხმაურთან, არამედ დამოკიდებულება, დანაგვიანების საკითხთან ვთქვათ. აი, ახლა ხომ ნახეთ სიგარეტზე რა ამბავი ატყდა. ნებისმიერ აკრძალვას იმისა, რასაც მიჩვეულები ვართ, რა რეაქცია მოჰყვება ხოლმე, ამის მიხედვით შეგვიძლია, შევაფასოთ ადამიანის კულტურულობის ხარისხი. შევხედოთ, როგორ შეგვიძლია ჩვენი ჩვევების რეორგანიზება; შეიძლება უკმაყოფილო დარჩე, მაგრამ ისტერიკა არ უნდა დაგემართოს. ცოტა არ იყოს, ისტერიული ხალხი აღმოჩნდით.
ხმაური არ არის ნებადართული არც დღისით და არც ღამით. ტყუილია, რომ დღისით ნებადართულია ხმაური; ერთადერთი, სადაც დაშვებულია მუსიკის ხმა, ეს არის სასწავლებლები, როცა შეიძლება, მეზობელს ესმოდეს ფორტეპიანოს ხმა, ისიც დღის განმავლობაში. ის კი, რაზეც ჩვენ ვლაპარაკობთ, ეს არის ამპლიფიცირებული ანუ ელექტრონულად გაძლიერებული მუსიკა. ეს ნონსენსია.
შევხედოთ საკითხს სახელმწიფოსა და მოქალაქის ურთიერთობის ფილოსოფიის ჭრილში...
მე სულ ამაზე ვლაპარაკობ. ჩემი აღშფოთების მიზეზი სწორედ ეგ არის. მე წერილების წერა ხმაურის თემით არ დამიწყია. მე და თქვენ გვითანამშრომლია და ხმაური არ არის ის თემა, რაზეც ვწერდი, ხომ? ზოგადად, მაწუხებს სახელმწიფოსა და მოქალაქის ურთიერთობის საკითხი. ასეთივე აღშფოთებით მილაპარაკია სხვა პრობლემებზე.
სახელმწიფოს რამდენი სტრუქტურა ჩამოგითვალეთ. პლუს პრეზიდენტი, პარლამენტის თავმჯდომარე, პრემიერ-მინისტრი. აი, ამ სამი მაღალი იერარქიიდან არც ერთი სიტყვა არ გამიგია ამ პრობლემაზე. ამ დროს სამივე ძალიან ყურადღებიანი ადამიანია. რომ იყვნენ პოლიტიკოსები ადამიანები, რომლებიც ზოგადად პრობლემებზე საუბარს ერიდებიან, კი ბატონო, მაგრამ ესენი ხომ ყველაფერზე საუბრობენ?
საფრანგეთის პრეზიდეტს ტელევიზორში კვირაში ერთხელ 2 წუთით ვხედავთ, ესენი კი სულ ტელევიზორში არიან. სულ რაღაც გადაცემაში სხედან. ახლა რომ ჩავრთო ტელევიზორი, რომელიმე მათგანი ეთერში იქნება. არც არავინ ეკითხება მათ ამ თემაზე და არც თავად ახსენდებათ. არადა სამივემ ძალიან კარგად იცის, რომ ეს უსერიოზულესი პრობლემაა. არ ვიცი, რატომ არ აქცევენ ყურადრებას.
მე წასასვლელი მაინც მაქვს. მათ რა ქნან, ვისაც არც ეს აქვს? და ამ ჯოჯოხეთს, წლებია, უძლებენ? ეს არის სახელმწიფოს ინსტიტუციონალიზებული ცინიზმი.
ახლა როგორ ვიტყვი, რომ მარგველაშვილს, კობახიძეს ან კვირიკაშვილს წილი აქვთ რესტორნებში. ამაზე ლაპარაკი ხომ სრული სისულელეა, მაგრამ მე რომ ჟურნალისტი ვიყო, მათ სწორედ ამგვარ კითხვებს დავუსვამდი; ამით გავარკვევდი მათ ცივილიზებულობას. ეს ცივილიზებულობის ხარისხის მაჩვენებელია. მათ ჟურნალისტები ესაუბრებიან იმგვარ თემებზე, რაც ძალიან კარგად იციან და პასუხები აქვთ. მარტო მათ კი არა, ყველა პოლიტიკოსს. აი, მაგალითად, მოიყვანენ ნაციონალს, შეეკითხებიან, ივანიშვილზე რას ფიქრობს; ეს შეაგინებს; მერე „ოცნების“ წევრს მოიყვანენ და მიშაზე კითხავენ რამეს; ის ბანდიტს და მკვლელს უწოდებს, იქით კიდევ ნათელაშვილი რაღაცას იტყვის და აპრიორი წინასწარ ყველამ ყველაფერი ვიცით.
შარშან დავწერე სტატუსი. ნახევარი საქართველო ტიროდა ამაზე. მეზობელი მყავს ქურთი ცოლ-ქმარი; ქალი მოასვენეს ღამის სამ საათზე და ისეთი ბაგა-ბუგი იყო, ასეთი რამ ჩემს ცხოვრებაში არ ამინახავს. ეს ოჯახი იმდენად კულტურული ხალხია, ხმა არ ამოუღიათ, ხმამაღლა არც უტირიათ, მეზობლები არ შევაწუხოთო. და იქ შარდენზე მიდიოდა ერთი ამბავი.
ეს უნდა აწუხებდეს თავმოყვარე სახელმწიფოს.
არ მჯერა, პარლამენტის თავმჯდომარე ან პრემიერი თუ იტყვის, ეს თემა პრიორიტეტულია და მოდი, მივხედოთო, იმ იურიდიულ კომიტეტში რომ სძინავთ ნახევრად, ცოტათი არ გამოფხიზლდნენ.
დიდ ფრანგი ჰუმანისტს, მიშელ დე მონტენს, აქვს ნათქვამი: რაც არ უნდა მაღალ იერარქიულ საფეხურზე მოგიწიოს დაჯდომა, არ დაგავიწყდეს, რომ შენ მხოლოდ საკუთარ საჯდომზე ზიხარ. ეს არც ერთმა ხელისუფალმა არ უნდა დაივიწყოს.
სამოქალაქო საზოგადოება, მისი აქტიური ნაწილი, რომელიც, როგორც წესი, არ ერიდება პრობლემების გაპროტესტებას… მათგან თუ გრძნობთ მხარდაჭერას?
ძალიან საინტერესო საკითხია, თუ როგორ ფუნქციონირებს ქართული საზოგადოება.
ხომ ვთანხმდებით, რომ ეს პრობლემა ყველას ეხება. როგორც გრიპი არ არჩევს არც პოლიტიკურ გემოვნებას, არც გენდერს, არც სექსუალურ ორიენტაციას, არაფერს, ასევეა ხმაურიც. ყველას აწუხებს.
ფეისბუქზე ადრე უფრო მეტი მხარდაჭერა მქონდა; ისიც უფრო იმიტომ, რომ ხანდახან კარგად ვწერ. ბევრი მართლა გულწრფელად განიცდის და ძალიან მადლობელი ვარ მათი. მერე, უბრალოდ, სავარაუდოდ, მობეზრდათ.
ზოგი ახლაც მხვდება და მეუბნება, რომ თუ ქუჩაში თუ გამოხვალ, ჩვენც გამოვალთო. მაგრამ მე არ მინდა ეს, არ ვარ ქუჩაში გამომსვლელი კაცი. იმიტომ კი არა, რომ ეს ცუდია, უბრალოდ, ჩემი სტილი არ არის. მე წერა შემიძლია და ვწერ.
ქართული facebook უნიკალური მოვლენაა. Facebookმეგობართა ძალიან მრავალფეროვანი ჯგუფი მყავს. თუ ვიღაც რაღაცის გამო შენზე ამრეზილია, ნაწყენია, ან მიიჩნევს, რომ შენ სხვა ბანაკში ხარ, სულ რომ დღე და ღამე თავში ჩაქუჩს გირტყამდნენ, არ შეიმჩნევს ამას.
აი, მაგალითად, ჩვენ ხომ გვყავს მედიატიზებული ფსიქოლოგები, არასოდეს ეხმაურებიან ამ საკითხს; ზოგჯერ მგონია, რომ მათ აწყობთ, რამდენი მეტი დანევროზდება; მათი ბიზნესი აყვავდება; არიან გატრუნულები; ხმას არ იღებს არავინ. აი, მოქალაქე ფსიქოლოგები რომ არიან, ტელევიზორში რომ სხედან 24 საათი, ერთხელ არ შეხებიან ამ თემას.
ან კიდევ, ჩემთვის არასოდეს არ დაუჭერია მხარი არც ერთ „ნაციონალს“. მე რომ „ნაციონალი“ ვიყო, დარწმუნებული ვარ „ოცნების“ არც ერთი მხარდამჭერი არ გამომეხმაურებოდა. ამ დროს ეს რა შუაშია? იგივე აი, სამოქალაქო სექტორს რომ უწოდებენ – მაგალითად, პარლამენტის სხდომაზე მოსული იყო ომბუდსმენის წარმომადგენელი, თუმცა თავად ომბუდსმენს არასოდეს განცხადება არ გაუკეთებია. ამ დროს უამრავი, ათასობით ადამიანი იტანჯება.
საქართველოში ადამიანები იმდენად გადაკიდებულნი არიან ერთმანეთთან, რომ ძალიან ბევრს არ სურს, ასოცირდებოდეს მეორესთან. ეს მეორე შეიძლება მე ვიყო, შეიძლება – თქვენ. ეს ძალიან კარგი მაჩვენებელია იმ მარაზმის, არ შემეშინდება ამ სიტყვის გამოყენება, რაც ჩვენს საზოგადოებაში ხდება. არ არსებობს არანაირი დიალოგი. აი, სულ რომ მოვკვდე, აი, ახლა სული რომ დავლიო, მას არ უნდა თქვენთან ასოცირდებოდეს და თქვენთან აპროტესტებდეს რამეს, სულ ეს არის.
ცნობილი აქსიომაა, რომ მტრებს შეუძლიათ გაერთიანება საერთო საფრთხის წინააღმდეგ. ბევრ მწერალს, ბევრ ფილოსოფოსს გამოუთქვამს აზრი ამ თემის ირგვლივ. ახლა მახსენდება იაპონელი მწერალი, ადრე პოპულარული იყო საქართველოსი, ქენძაგურო ოე, რომელსაც ნათქვამი აქვს, რომ დედამიწაზე მშვიდობა მაშინ დამყარდება, როცა მარსელებთან ომი დაიწყებაო. საქართველოში ეს არ მუშაობს. ყველა სათითაოდ წუხდება თუნდაც ამ ფოიერვერკებით, მაგრამ ერთმანეთის სიძულვილი, როგორც ჩანს, იმდენად მნიშვნელოვანია, რომ საერთო პრობლემასთან ბრძოლაშიც არ სურთ გაერთიანება, 5 წუთითაც კი. ეს მხოლოდ ამ თემას არ უკავშირდება; აბსოლუტურად ყველაფერში ჩანს.
არ მინდა, ისე გაიგოთ, თითქოს ვამბობდე, რომ საზოგადოებაშია პრობლემა; რა თქმა უნდა, მასშიცაა, მაგრამ ეს ფსიქოზური მდგომარეობა შექმნეს ხელისუფლებებმა. ხელისუფლების მოვალეობაა, შექმნას იმგვარი კონტექსტი, სადაც საზოგადოება ნორმალურად იარსებებს. შეეძლება, იფიქროს თავის პრობლემებზე; შეძლებს, ორგანიზებას ამის წინააღმდეგ ისე, რომ ისტერიკა არ დაემართოს. აქ, პირიქით, ხელისუფლებები ქმნიან იმგვარ კონტექსტს, რომ ადამიანები ერთმანეთს გადაეკიდონ.
ამიტომ ახლა ხმაურის პრობლემას საზოგადოება ვერ მოაგვარებს. მიმაჩნია, რომ საზოგადოება კიდევ კარგად იქცევა, რომ აქ არ არის ანარქია, საფრანგეთში ამის მსგავსი პრობლემა რომ არსებობდეს, საშინელება მოხდებოდა – გადაწვავდნენ იმ კლუბებსა და რესტორნებს.
ეს არ არის ცალკე აღებული პრობლემა, არამედ განზოგადებული, ძალიან მნიშვნელოვანია და რეგულაცია სჭირდება. სხვაგვარად სახელმწიფო აზრს კარგავს.
გული მიკვდება, რომ ვუყურებ, მოხუცებს შეშინებული თვალებით. მოვიდნენ ჩემთან, ვანახებ დილის 4 საათზე 90 წლის ქალი ფანჯარაში რომ არის გადმოყუდებული, სასოწარკვეთილი თვალებით. და 9 წლის ბავშვი რომ დედას 3 საათზე გარეთ ჰყავს გამოყვანილი და პოლიციელი ეუბნება, რა ვქნათ, ქალბატონოო და ამ დროს გვერდზე გრიალებენ. ერთხელ 70 წლის კაცმა ქვა ესროლა; იმათ დარეკეს პოლიციაში; მოვიდნენ; წაიყვანეს; ორი დღე იზოლატორში ჰყავდათ; დრამები თამაშდება ამ ქალაქში და ეს არავის აინტერესებს.
