აქამდე საზოგადოება გიცნობდათ, როგორც არასამთავრობო ორგანიზაცია “სამართლიანი არჩევნების” თავმჯდომარეს. რატომ დათანხმდით ამ შემოთავაზებას?

მართალია, დიპლომატიაში გამოცდილება არ მაქვს, მაგრამ მთელი ცხოვრების მანძილზე მაინტერესებდა საერთაშორისო ურთიერთობები და დიპლომატია. შესაბამისად, შემოთავაზებას მარტივად დავთანხმდი. ეს იყო ის, რასაც დიდი სიამოვნებით გავაკეთებდი, ამ შემთხვევაში კარგი თანხვედრა მოხდა საგარეო საქმეთა სამინისტოსა და ჩემს ინტერესებს შორის. საფრანგეთში წასვლა ალბათ იმიტომ შემომთავაზეს, რომ კარგად ვიცნობ ქვეყანას. საფრანგეთში ვსწავლობდი, ენას ვფლობ და შესაბამისი კავშირებიც მაქვს, ამ და სხვა უნარჩვევების ფლობის გამო, ვფიქრობ, არ უნდა გამიჭირდეს ელჩობა, ვნახოთ.

არასამთავრობო სექტორში ძალიან რთულ და საინტერესო დროს მომიწია მუშაობა. ამ ეტაპზე, გარკვეულწილად ვთვლი, რომ ამ სექტორში,  თავი ამოვწურე. ახალი ტიპის სამუშაო უფრო დიდი სტიმულის, ინტერესისა და მოტივაციის წყაროა.

2003 წლის შემდეგ არასამთავრობო სექტორიდან დიდი დენადობა იყო სამთავრობო სტრუქტურებში. ამბობდნენ, რომ მაშინ ამან სექტორი დააზარალა. ახლაც იგივე პროცესი მიმდინარეობს, თუმცა, ნაკლებად მასშტაბურია. როგორ აფასებთ ამ პროცესს?

2003 წელს მართლაც, მასიურად მოხდა გადინება არასამთავრობო სექტორიდან სამთავრობო სტრუქტურებში. თუმცა ამ მიმართულებით ალბათ, სხვა ქვეყნების გამოცდილებასაც უნდა გადავხედოთ. განვითარებულ ქვეყნებში ამგვარი დენადობა ჩვეულებრივი მოვლენაა. ვიცნობ ბევრ ამერიკელ ყოფილ საჯარო მოხელეს, რომელიც ახლა არასამთავრობო სექტორშია და პირიქით. ასევე ხდება საფრანგეთში და სხვა დემოკრატიულ ქვეყნებშიც. ვთვლი, რომ ეს ცუდი სულაც არაა.

აქვე აღსანიშნავია, რომ საქართველოში დღეს, უკუპროცესიც ხდება. ბევრი საჯარო მოხელე დაბრუნდა კვლევით ცენტრებში და სხვა არასამთავრობო ორგანიზაციაში. მიმოცვლა მუდმივ ხასიათს იღებს, არ ვთვლი, რომ ეს პრობლემას წარმოადგენს. პირიქით, ესაა რესურსი, რომელიც არ უნდა დაიკარგოს. ამგვარი მიმოცვლა, მხოლოდ და მხოლოდ კარგი და დადებითი მოვლენაა.

როცა თვლი, რომ თავი ერთგან ამოწურე, კარგია თუ საშუალება გაქვს, სხვა სფეროში გააგრძელო საქმიანობა შენი ქვეყნის სასიკეთოდ. 

მალე შეუდგებით ელჩის მოვალეობის შესრულებას, პირველად რის გაკეთებას აპირებთ? 

არა ხართ პირველი, ვინც ამ კითხვას მისვამთ. მეც ვფიქრობ, რას გავაკეთებ, როცა საფრანგეთში ჩავალ. მაგრამ ეს მხოლოდ ჩემზე არ იქნება ალბათ დამოკიდებული. ბუნებრივია, დაგეგმილი იქნება რაღაც შეხვედრები. პირველი და ყველაზე მნიშვნელოვანი, რწმუნებათა სიგელის გადაცემაა. ესაა ის, რაც ნებისმიერმა დანიშნულმა ელჩმა უნდა გააკეთოს, რათა შემდგომ თავისუფლად შეუდგეს საქმიანობას. როგორც წესი, ამას დიდი დრო სჭირდება ხოლმე. ამიტომ ვფიქრობ, რომ პირველი მაინც საელჩოს თანამშრომლებთან შეხვედრა იქნება, მეორე ეტაპზე - ქართულ დიასპორასთან შეხვედრას ვგეგმავ და ლევილის მამულის მონახულებას.

რამდენიმე წლის წინ აქტიურად საუბრობდნენ ლევილის მამულის დაბრუნების შესახებ, მერე ეს საუბრები მიჩუმდა. ახლა რა მდგომარეობაა?

როგორც ვიცი, მოლაპარაკებები უკვე რამოდენიმე წელია მიმდინარეობს. ამ ეტაპზე მოლაპარაკებების ფინალური ეტაპია თუმცა, ჯერ კიდევ არის შესათანხმებელი გარკვეული საკითხები. ვთვლი, რომ საქართველოსთვის ძალიან მნიშვნელოვანი იქნება, მოლაპარაკებების დროულად დასრულება, რათა ჩვენმა მხარემ შატოსა და მამულის რეაბილიტაციის პროცესი დაიწყოს. 

საქართველოში უკვე წლებია, მუშაობს დიუმას ცენტრი, რომელიც ძალიან წარმატებით ეწევა ფრანგული ლიტერატურის პოპულარიზაციას. გამოიცემა ძალიან საინტერესო წიგნები, მუშაობს ბიბლიოთეკა. ფრანგების მაგალითი მართლაც, მისაბაძია. თუ დაგეგმეთ რაიმე ამ მიმართულებით?

დიუმას ცენტრის საქმიანობას არა მხოლოდ თბილისში ვიცნობ, არამედ, რამოდენიმე აფრიკის ქვეყნებშიც და ვიცი, რამხელა როლს ასრულებს ის ფრანკოფონიის გავრცელებასა და პოპულარიზაციაში მთელი მსოფლიოს მასშტაბით. ამ მიმართულებით მუშაობას ნამდვილად ვაპირებთ. უკვე მქონდა შეხვედრა ეროვნული ბიბილიოთეკის დირექტორ, გიორგი კეკელიძესთან, რომელმაც ამ ეტაპისათვის, რამდენიმე ქვეყანაში გახსნა “ქართული წიგნის კუთხე”. რამდენადაც ჩემთვის ცნობილია, ასეთი “ქართული წიგნის კუთხეები” უკვე ფუნქციონირებს სტამბულში, კიევში და ა.შ.

ბატონ გიორგი კეკელიძესთან ერთად შევთანხმდით, რომ ერთობლივად ვიზრუნებთ საფრანგეთში “ქართული წიგნის კუთხის” ამოქმედებაზე. ძალიან კარგად მესმის ამგვარი კუთხეების მნიშვნელობა, ამიტომ საფრანგეთში, საქართველოს საელჩო ყოველ მხრივ შეუწყობს ხელს იმას, რომ ქართული ლიტერატურა, ქართული მწერლობა, ქართული დიასპორის წარმომადგენლებისთვის ადვილად ხელმისაწვდომი გახდეს. ვთვლი ამით კარგ საქმეს გავაკეთებთ არა მარტო ქართველთათვის, არამედ ასევე, იმ ფრანგთათვის, რომლებიც ან ქართველოლოგები არიან ან უბრალოდ საქართველო და ქართული მწერლობა აინტერესებთ.

ბევრ კითხვაზე ჯერ პასუხი არ გვაქვს, ეს ყველაფერი მხოლოდ იდეის და ენთუზიაზმის დონეზეა. აქვე უნდა აღინიშნოს, რომ ეს საკმაოდ ხანგრძლივი პროცესი იქნება, ერთბაშად ყველაფერი ვერ მოგვარდება, ბევრი წინაღობის გადალახვა მოგვიწევს: იქნება ეს ფინანსური, ლოჯისტიკური, ადგილმდებარეობის შერჩევა თუ სხვა. მაგრამ მნიშვნელოვანია, რომ პროცესი აუცილებლად დაიწყოს.

საქართველოს ყველაზე დიდი დიასპორა საფრანგეთში ჰყავს. იცნობთ მათ? გეგმავთ მათთან მუშაობას?

ბუნებრივია, როცა პარიზში ვსწავლობდი, დიასპორასთან შეხება მქონდა. მოგეხსენებათ საფრანგეთში ემიგრაციის რამდენიმე ტალღა იყო: პირველი - 1921 წელს, შემდეგ, გასული საუკუნის 40-იანი წლებში და ბოლოს - 90-იანებში. ამას გარდა მრავლად არიან ქართველი სტუდენტები, ხელოვანები, მეცნიერები, რომლებიც იქ მოღვაწეობენ.  ბუნებრივია, საელჩოსთვის ძალიან მნიშვნელოვანი იქნება მათთან მჭიდრო ურთიერთობა. უკვე მიკავშირდებიან ქართველი დიასპორის წარმომადგენლები საფრანგეთის სხვადასხვა კუთხიდან, ძალიან თბილი მოლოცვებით და მოლოდინებით. როგორც ჩანს, მათთვისაც მნიშვნელოვანია საელჩოსთან ურთიერთობა.

საქართველოში თითქმის არ ვიცით, რას აკეთებენ ჩვენი საელჩოები უცხოეთში. როგორ ფიქრობთ, ეს იმის ბრალია, რომ საელჩოები იყო დახურული, თუ მედია არ ინტერესდებოდა მათი მუშაობით? 

არ ვფიქრობ, რომ ეს მხოლოდ დიპლომატების ბრალია. მგონია, რომ პრობლემა უფრო კომპლექსურია. მახსოვს შემთხვევები, როცა კონკრეტულ ქვეყანაში, რაღაც მნიშვნელოვანი ხდებობდა და ჟურნალისტები დაინტერესებულან ამ ფაქტით, დიპლომატებსაც გულღიად მიუციათ კომენტარები. ერთია - რაგულარულად არ ხდება მედიის მიერ საელჩოების საქმიანობის გაშუქება, მაგრამ აქვე უნდა აღინიშნოს, რომ შესაძლოა, საელჩოებში ხშირად არც ხდებოდეს რაიმე ისეთი, რაც ქართველი ჟურნალისტებისათვის ინტერესის სფეროს წარმოადგენს.  და მეორე - საქართველოში იმდენი რამ ხდება და ისე სწრაფად ვითარდება, იცვლება მოვლენები, შესაძლოა, მედია საელჩოებისთვის ვეღარ იცლის.

ამ მიმართულებით ჩვენი საელჩო მუდმივ მზადყოფნაში იქნება მედიისათვის საინტერესო ინფორმაციის მისაწოდებლად. როგორც ქართულ, ასევე ფრანგულ მედიასთან ურთიერთობა ჩემთვის ერთ-ერთი პრიორიტეტი იქნება.

უცხოური და განსაკუთრებით, ფრანგული პრესა ძალიან კრიტიკული იყო საქართველოში უკანანსკნელ ხანს მიმდინარე მოვლენებთან დაკავშირებით. ბევრი ამას საელჩოების არასწორ მუშაობასაც აბრალებდა… 

გეთანხმებით, ფრანგულ პრესაში, დღესაც იბეჭდება კრიტიკული სტატიები საქართველოს შესახებ. ვფიქრობ, როგორც უკვე ზემოთ ავღნიშნე, საელჩომ მაქსიმალურად უნდა იმუშაოს იმაზე, რომ ობიექტური ინფორმაცია მივიდეს ფრანგულ მედიასთან.

საფრანგეთის პრესაში დაბეჭდილი სტატიებიდან ნათელია, რომ ხშირად სტატიის ავტორები ობიექტური ინფორმაციას არ ფლობენ ქვეყანაში მიმდინარე პროცესების შესახებ. ვერ ვიტყვი, რომ ვიღაცის მიერ ინფორმაციის მიზანმიმართულ დეფორმაციასთან გვაქვს საქმე, მაგრამ საელჩო ნამდვილად უნდა იყოს საქართველოს შესახებ ობიექტური ინფორმაციის მიწოდების წყარო. იმისთვის, რომ ამ მხრივ სიტუაცია გამოსწორდეს, საელჩოს ბევრი მუშაობა მოუწევს.

ახლა ევროპასთან ურთიერთობის უმნიშვნელოვანესი პერიოდია. ველით, რომ ნოემბერში, ვილნიუსის სამიტზე მოხდება ევროკავშირთან ასოცირების ხელშეკრულების პარაფირება. როგორ ხედავთ საელჩოების როლს?

ჩემი გადმოსახედიდან საელჩოების როლი ამ პროცესში უმნიშვნელოვანესია. მართლაც, ძალიან მნიშვნელოვანი პერიოდში მოგვიწევს მუშაობის დაწყება, მოგეხსენებათ, ასოცირების ხელშეკრულების ტექსტზე მუშაობის ბოლო ფაზაა. საქართველოს მხარე ყველაფერს აკეთებს იმისთვის, რომ ასოცირების ხელშეკრულების პარაფირება ვილნიუსის სამიტზე მოხდეს. ამ მიმართულებით, ორმხრივი ურთიერთობების ფორმატში მოგვიწევს აქტიური მუშაობა საფრანგეთის მხარესთან. მოგეხსენებათ საფრანგეთი ევროკავშირის ერთ-ერთი ლიდერი სახელმწიფოა. შესაბამისად, საფრანგეთის პოზიცია ძალზედ მნიშვნელოვანია ამ საკითხთან მიმართებაში. ჩვენი მუშაობა ორი ძირითადი მიმართულებით უნდა წარიმართოს: ერთი მხრივ იმისთვის, რომ მივიტანოთ სწორი/ობიექტური ინფორმაცია საქართველოში მიმდინარე პროცესებთან დაკავშრებით, კონკრეტულად ასოცირების ხელშეკრულებასთან დაკავშირებული საკითხების ჭრილში და მეორე მხრივ იმისთვის, რომ ჩვენი ინტერესები დავიცვათ. ეს ის საკითხებია, რომბლეზეც ყველას ერთად მოუწევს მუშაობა, საგარეო საქმეთა სამინისტროს, საელჩოებს, პოლიტიკოსებს და თუ ძალისხმევა ერთიანი და თანმიმდევრული იქნება, გაცილებით უფრო წარმატებულები ვიქნებით.

რა როლი შეიძლება ითამაშოს საელჩომ ეკონომიკის მიმართულებით? 

ინვესტიციები საკმაოდ რთული, მაგრამ პრიორიტეტული საკითხია. ყველა საელჩო აქტიურად მუშაობს ამ მიმართულებით. ახალ ელჩებს უკვე გვქონდა შეხვედრა საქართველოს ეროვნულ საინვესტიციო სააგენტოს წარმომადგენლებთან, ვგეგმავთ შეხვედრებს ეკონომიკის სამინისტროსა და სხვა უწყებებთან, რათა ჩვენი მოქმედება საქართველოს მთავრობის, პრიორიტეტებისა და ხედვის იდენტური იყოს. ამ მიმართულებით მნიშვნელოვანია ალბათ მოინახოს სად შეიძლება იყოს ფრანგული და ქართული ინტერესების კვეთა. ამ ეტაპზე, შესაძლოა დიდი არ არის ფრანგული ინვესტიციების რაოდენობა საქართველოში, მაგრამ თუკი დინამიკაში განვიხილავთ ამ პროცესს, იგი სტაბილურად მზარდია რაც, რა თქმა უნდა, მისასალმებელი ფაქტია. ბაზარზეც უფრო მეტი და მეტი ფრანგული პროდუქტი შემოდის.

მოგეხსენებათ, ახალი მთავრობის ერთ-ერთი პროირიტეტი სოფლის მეურნეობის სფეროს გაუმჯობესებაა. საფრანგეთი ამ მიმართულებით ევროპაში ერთ-ერთი ექსპერტ ქვეყენას წარმოადგენს. არ გამოვრიცხავ, რომ საფრანგეთი ამ სფეროში ინვესტირებით დაინტერესდეს - ეს მხოლოდ მაგალითია და არ ეფუძნება კონკრეტულ რეალობას. ერთი ცხადია, რომ ინვესტიციების მოზიდვის მიმართულებით საელჩომ აქტიურად უნდა იმუშაოს.

როგორ ფიქრობთ, შეცვლის ახალი ელჩების დანიშვნა იმ უარყოფით საინფორმაციო ველს, რომელიც საქართველოს ახალი ხელისუფლების მიმართ შეიქმნა ბევრ ქვეყანაში და მათ შორის, საფრანგეთშიც? 

ვთვლი, რომ ობიექტური ინფორმაციის მიწოდება ქვეყნებისთვის, იმ პროცესების შესახებ, რაც საქართველოში მიმდინარეობს, ძალიან მნიშვნელოვანია. საელჩო ობიექტური ინფორამციის მიმწოდებელი წყარო უნდა იყოს. შეიძლება, ეს ცვლილება ძალიან მალე, ერთ და ორ დღეში არ მოხდეს, მაგრამ მუდმივი, თანმიმდევრული მუშაობა კარგ შედეგს ნამდვილად გამოიღებს.

საფრანგეთში ჯერ არ განხორციელებულა პრემიერ მინისტრისა და საგარეო საქმეთა მინისტრის ვიზიტები. ვთვლი, ამ ვიზიტებსაც დიდი მნიშვნელობა ექნება საქართველოს შესახებ ობიექტური ინფორმაციის მიღების კითხით.

გარდა საფრანგეთში ელჩობისა, თქვენ საქართველოს წარმომადგენელი ხართ იუნესკოში.  ეს ორგანიზაცია საკმაოდ აქტუალური იყო ბოლო თვეებში ბაგრატის ძეგლის მსოფლიო კულტურული მემკვიდრების ნუსხიდან ამოღების გამო. რა ხდება დღეს? 

სამწუხაროდ, ბაგრატთან დაკავშირებით საუბარი დასრულებულია, არასწორი რესტავრაციის გამო ეს ძეგლი მსოფლიო კულტურული მემკვიდრეობის ძაგლთა სიიდან ამოღებულია. ბაგრატი და გელათი ერთად განიხილებოდა და ამ ეტაპზე კულტურული მემკვიდრეობის ძეგლის სტატუსი ორივე ძეგლს გაუუქმდა, თუმცა, გელათის შესახებ განაცხადი, რამდენადაც ჩემთვის ცნობილია, თავიდან შევიდა იუნესკოში. როდის იმსჯელებს იუნესკო ამ საკითხზე, არ ვიცი, მაგრამ, ჩემი ინფორმაციით, პრობლემას არ უნდა წარმოადგენდეს კულტურული მემკვიდრეობის ძეგლის სტატუსის თავიდან მინიჭება გელათის მონასტრისთვის. 

რაც შეეხება მცხეთას, მცხეთა ქალაქი-მუზეუმია და რადგან რეაბილიტაცია აქაც ისე მოხდა, რომ იუნესკოს რეკომენდაციები არ იქნა გათვალისწინებული, ამ კუთხითაც პრობლემა შეიქმნა. მცხეთა ზონებდაა დაყოფილი და როგორც ვიცი, ზონების გადანაწილება თავიდან უნდა მოხდეს. თუმცა, იმაზე საუბარი, რომ მცხეთას კულტურული მემკვიდრეობის ძეგლის სტატუსი მთლიანად შეუჩერდეს, არ ყოფილა.