გრიგოლ გეგელია დაიბადა თბილისში. მამა, პროფესორი გიული გეგელია - მსოფლიოს არქიტექტურული აკადემიის აკადემიკოსი, საქართველოს დამსახურებული არქიტექტორია. დედა, ლარისა ლავრელაშვილი - ქიმიურ მეცნიერებათა დოქტორი, პედაგოგი.
თბილისის მეორე გიმნაზიის დასრულების შემდეგ სწავლა განაგრძო ლონდონში, ილინგისა და დასავლეთ ლონდონის კოლეჯში. 2009-2012 წლებში გეგელია სწავლობდა ბრისტოლის უნივერსიტეტში, ისტორიის ბაკალავრიატზე. 2012-13 წლებში - University College London-ისა და Queen Mary London-ის სამაგისტრო პროგრამაზე “პოლიტიკური აზრის ისტორია და ინტელექტუალური ისტორია“.
გეგელია არის კავკასიის უნივერსიტეტის ასისტენტ პროფესორი და მოწვეული ლექტორი საქართველოს საზოგადოებრივ საქმეთა ინსტიტუტში (GIPA), ილიას სახელმწიფო უნივერსიტეტსა და საქართველოს უნივერსიტეტში.
- ჩვენ პოლიტიკურ ველზე დემოკრატიულად შემოვედით - მითხრა გრიგოლმა ინტერვიუს დაწყებამდე. მე მას გრიბოედოვის 15-ში, ისტორიული შენობის პატარა ოფისში შევხდი, რომელიც საინიციატივო ჯგუფმა წინასაარჩევნოდ დაიქირავა - მთელ პოლიტიკურ სპექტრთან გვქონდა კონსულტაცია, გარკვეული ტიპის საუბარი. ყველა ძალა, ვისაც ჩვენ ვესაუბრებოდით, ქართველი ხალხის გარკვეული ნაწილის მიერაა არჩეული. ჩვენ პატივი ვეცით სწორედ ამას, თუმცა არასდროს გვიფიქრია, რომ რომელიღაც პარტია წარგვადგენდა. ჩვენ თავიდანვე ვიყავით ამ პოლიტიკური ელიტის მიერ წარმოებული პოლიტიკის კრიტიკოსები და კვლავაც ვრჩებით კრიტიკოსებად. ჩვენ პოლიტიკის რადიკალურ განახლებას ვემხრობით.
კონსულტაციები ასევე გვქონდა სხვადასხვა საზოგადოებრივ ინტერეს-ჯგუფებთან, როგორიცაა სოციალური მუშაკები, სხვადასხვა პროფესიული კავშირები, მწვანე ჯგუფები, ბავშვთა უფლებებსა და სოციალურ სახელმწიფოზე მომუშავე ორგანიზაციები. ჩვენ ქართულ პოლიტიკაში ახალი სტანდარტის დამკვიდრება გვსურს. ჩვენი მიზანია პოლიტიკა ეფუძნებოდეს კონკრეტული სოციალური ჯგუფების ინტერესების მსახურებას, რასაც კვლევა და დემოკრატიულ და კვლევით ორგანიზაციებთან თანამშრომლობა უნდა ედოს საფუძვლად.
თქვენი ბიოგრაფია პრაქტიკულად აკადემიური CV-ია, რაც შთამბეჭდავია, როდესაც რომელიმე უნივერსიტეტში აკადემიურ თანამდებობაზე გირჩევენ. როგორც წესი, ეს ამომრჩეველსაც მოსწონს, მაგრამ მისი არჩევნისთვის გადამწყვეტი არ არის. როდესაც საარჩევნო კამპანიისას ამომრჩეველს ხვდებით, რას ეუბნებით, როგორ ეცნობით. მოკლედ რომ ჩამოვაყალიბო: მე ვიცნობ გრიგოლ გეგელიას - პოლიტიკური იდეების ისტორიკოსს, მემარცხენე შეხედულებებით, მაგრამ ვინ არის პოლიტიკოსი გრიგოლ გეგელია?
კი, ჩემი ბიოგრაფია, პირველ რიგში, აკადემიურია. ჩემი ძირითადი მიღწევებიც ამ სფეროს უკავშირდება. ჩემი აზრით, ეს პოლიტიკურ პროცესში უმნიშვნელო არ არის. ვფიქრობ ქართულ პოლიტიკას სჭირდება აკადემიური შინაარსი. კარგი პოლიტიკა დაფუძნებული უნდა იყოს კვლევაზე და ცოდნაზე. მე და ჩემს გუნდს გვაქვს კარგი აკადემიური და პრაქტიკული გააზრება იმისა, თუ რა ტიპის განვითარების მოდელები არსებობს - განათლების, ჯანდაცვის, თვითმმართველობის, სოციალური დაცულობის და სხვა. ქართულ პოლიტიკას დღეს სწორედ დიდი რაოდენობის ცოდნის შედინება სჭირდება. აქ ჯერ კიდევ წითლისა და მწვანის გარჩევის პროცესი მიმდინარეობს. ასეთ პირობებში განვითარებაზე საუბარი წარმოუდგენელია.
რაც შეეხება პოლიტიკოს გრიგოლ გეგელიას, შეხსენების მიზნით ვიტყვი, რომ, გარდა აკადემიური საქმიანობისა, ხშირად პოლიტიკურ კომენტატორადაც გამოვდიოდი. ამ პროცესში მითქვამს, თუ რა მინდა პოლიტიკისგან, როგორ ვხედავ პოლიტიკას. წლების განმავლობაში, ჩემი და ჩემი თანაგუნდელების დაკვირვებებში, ანალიზში, აქტივიზმსა და პრაქტიკულ საქმიანობაში, ვფიქრობ, კარგად ჩანს იმის კონტურები თუ რა გვინდა ჩვენ, თუ ვინ იქნება პოლიტიკოსი გრიგოლ გეგელია. ჩვენ მუდამ გვითქვამს, თუ რა უჭირს ქართულ პოლიტიკას ამჟამად, რა აკლია, რა უნდა იყოს სხვანაირად, როგორი უნდა იყოს დემოკრატიის განცდა, როგორი უნდა იყოს სოციალური სახელმწიფო... ჩვენი სიტყვით და ჩვენი საქმით, მკაფიოდ გამოგვიხატავს დამოუკიდებელი, არსებითად ახალი ტიპის პოლიტიკის და სახელმწიფოს სურვილი.
ახლაც მოვხაზოთ ეს კონტურები...
პირველ რიგში ქართულ პოლიტიკას აკლია სახალხო პარლამენტარიზმი. აქ ვგულისხმობ პარლამენტარიზმს, რომელიც თავისი კლასიკური გაგებით დგას თავის ოლქისა და ხალხის სამსახურში. დღეს 71%-მა არ იცის საკუთარი მაჟორიტარის ვინაობა. მხოლოდ 13% მიიჩნევს, რომ პარლამენტარები და პოლიტიკოსები ემსახურებიან სამოქალაქო ინტერესს და 55% თვლის, რომ არ არსებობს პოლიტიკური ძალა, რომელიც მის ინტერესს ახმოვანებს.
ამიტომ, პირველ რიგში, გვჭირდება პოლიტიკის გაადამიანურება. გაუშუალოება და გადემოკრატიულება. დღეს პოლიტიკური კლასი თავისთვისაა, ჩვენ, ქართველი ხალხი - სადღაც ჩვენთვის, მივიწყებული. დღეს მთელი რიგი თემები სრულიად მივიწყებულია ქართული პოლიტიკური კლასის მიერ, მათ შორის: სტრუქტურული უმუშევრობა, სიღარიბე, უთანასწორობა, ეკოლოგიის მდგომარეობა, შრომითი უფლებები.
ჩემი მიზანია მთავარი და მივიწყებული თემების წინ წამოწევა. ამას ჩემი თავისგან უმკაცრესად ველი. მე თუ ამას არ გავაკეთებ, ჩემი ფასი, პირველ რიგში ჩემთვისვე, იქნება ნული. ჩვენ გვწამს განვითარების იდეალის. გვწამს, რომ უნდა მოხდეს ეფექტიანი რეინვესტირება უკან, საჯარო განვითარებაში. დღეს ფაქტობრივად არავინ საუბრობს განვითარებაზე. ჩვენი პოლიტიკური კლასი განვითარებად მიიჩნევს ბიზნესის მარტივად კეთების რეიტინგში უკეთესი ადგილის მოპოვებას. მაგრამ, ეს არაფერს ამბობს იმაზე, თუ რამდენად გაიზრდება რიგითი მოქალაქის ეკონომიკური კეთილდღეობა. დღეს ეს პოლიტიკური კლასი ამბობს, რომ მშპ-ის ზრდა ნიშნავს წინსვლას, რაც ასევე არაფერს არ ამბობს იმაზე, თუ როგორ აისახება ეს ჩვენი, რიგითი მოქალაქეების ჯიბეზე. დღეს არსებული ეკონომიკური მოდელები მორგებულია საზოგადოების ტოპ 3%-ის განვითარებაზე, რომელიც მართლაც მდიდრდება. მათ ემატებათ შემოსავალი, ხოლო დანარჩენი საქართველო ან იმავე სიღარიბეში რჩება ან მისი ეკონომიკური მდგომარეობა უარესდება. ჩვენ გვინდა განვითარება ყველასათვის.
ჩვენ გვინდა, პოლიტიკიდან დაკარგული ხმა დავაბრუნოთ, დავაბრუნოთ ის თემები, რომლებიც არ განიხილება პარლამენტის მიერ. ასეთი თემების განხილვებისას დარბაზი ცარიელია ხოლმე. გვინდა აღვადგინოთ რწმენა, რომ პოლიტიკა შეიძლება იყოს სრულიად სხვაგვარი.
ახლაც ახსენეთ და თქვენს პროგრამული პრიორიტეტებში მნიშვნელოვან ადგილს იკავებს შრომითი უფლებები, რაც მართლაც უმნიშვნელოვანესი პრობლემაა და ამას თითქმის ყოველ კვირა გვიდასტურებს ფატალური შემთხვევები სამუშაო ადგილებზე, აი, რამდენიმე დღის წინაც ერთად ვიდექით საპროტესტო აქციაზე, როდესაც ჭავჭავაძის გამზირზე ორი მუშა დაიმარხა. მაგრამ ისიც ფაქტია, რომ არამხოლოდ პარლამენტის დარბაზი, არამედ ქუჩაც ცარიელია ხოლმე და რამდენიმე ათეული სტუდენტია გამპროტესტებელი. თემა, რომელიც თქვენს პროგრამულ პრიორიტეტად დაგისახავთ, რატომ ვერ ჰპოვებს უფრო ფართო გამოძახილს, თუ გიფიქრიათ ამაზე?
სურათი უდავოდ სამწუხაროა. აქ რამდენიმე პასუხია. პირველი ისაა, რომ ქართულმა პოლიტიკურმა კლასმა ამ 30 წლის მანძილზე საკუთარ ამომრჩეველს პოლიტიკური პროცესისადმი, პროტესტისადმი, კონსტიტუციისადმი და საერთოდ სახელმწიფოს ინსტიტუტებისადმი ყოველგვარი ნდობა გაუქრო.
ჩვენი მოქალაქეების დიდ ნაწილს დანახვაც არ უნდა არც პოლიტიკოსების, არც აქტივისტების. ვართ გათითოკაცებული, რაზეც მამარდაშვილი ჯერ კიდევ 90-იანებში წერდა, საუბრობდა რა ქართველთა პრობლემაზე, იმაზე, რომ ყველა თავის ნავში ზის. რა აკლია მათ? საჯარო სივრცე, ანუ რესპუბლიკა, ასე ამბობად. დღესაც ეს პრობლემა გვიდგას.
ძნელია, ენდობოდე პოლიტიკოსებს, რომლებმაც 7-7 პარტია გამოიცვალეს, იყვნენ სოციალ-დემოკრატებიც, მრწეველებიც, ლიბერალებიც, ულტრაკონსერვატორებიც. როგორ შეიძლება ენდო მათ? მე კარგად მესმის ხალხის და ამავდროულად ერთი მათგანი ვარ. უბრალოდ მე თვითონ ვცდილობ, რომ ვითარება შევცვალო. ჩემს კარზეც რომ დააკაკუნოს ვიღაცამ, კარდაკარზე, ძალიან დიდი ეჭვით შევხვედები, რადგან მახსოვს ძველი პრაქტიკა.
მეორე ისაა, რომ ჩვენს საზოგადოებაში ემპათიის, სოლიდარობის დეფიციტია. დღეს სამწუხაროდ ჯერ კიდევ არ არსებობს იმის საკმარისად ძლიერი გააზრება, რომ შესაძლოა შენ არ იყო მეშახტე, არ იყო მაღაროელი, არ იყო რომელიმე ტიპის ჩაგვრის მსხვერპლი, მაგრამ მაინც გქონდეს მკაფიო სამოქალაქო პოზიცია ამ საკითხებზე და იყო სოლიდარული სხვების მიმართ, ვინც სოციალური თუ ეკონომიკური ჩაგვრის მსხვერპლია. მნიშვნელოვანია, რომ ეს ეთიკა გაჩნდეს, იმის გააზრება, რომ ჩვენ ყველანი ერთად ვართ ამ ბრძოლაში, ამ ნავში.
საზოგადოების კრიტიკა არჩევნების წინ? არ ფრთხილობთ?
ჯანსაღი კრიტიკა, როგორც ჩემი თავის, ასევე საზოგადოების სხვა წევრების, მხოლოდ კარგია. კი, მე მგონია, რომ ეს ეთიკა, რაზეც ვასაუბრობდით, არ გვაქვს და ამას სახელი უნდა ერქვას.
მე ვამბობ: დღეს ტოპ 3% აზის ეროვნულ დოვლათს, პარაზიტულადაა ჩაფრენილი მასზე. მათია პოლიტიკური პროცესი, მათია ბიზნესი, მათია გავლენა ეკონომიკურ, სოციალურ, კულტურულ ცხოვრებაზე. ჩემი კრიტიკა დაფუძნებულია სურვილზე, რომ ეს არ იყოს ასე და ამისთვის სხვაგვარი შემართებით უნდა შევუტიოთ ამ სოციო-ეკონომიკურ წესრიგს, ამ პოლიტიკურ კლასს. სანამ ჩვენ არ ვაჩვენებთ მათ, რომ ბევრნი ვართ, სოლიდარულები ვართ და ვართ ხმა, ისინი ისე იპარპაშებენ, როგორც აქამდე პარპაშობდნენ.
დავხატოთ სურათი - კლასს, რომელზეც საუბრობთ, აქვს ფული, მედიამხარდაჭერა, პარტიული სტრუქტურა, გამოცდილი კოორადინატორები, ადმინისტრაციული რესურსი, არსებობენ ასევე თქვენი კონკურენტი ოპოზიციური პარტიები, ასევე ფულით, გამართული ორგანიზაციებით... თქვენ კი ამბობთ, რომ მთავარ იარაღად შემართება გაქვთ და იმედი, რომ ამ შემართებით აანთებთ ამომრჩეველს. ფიქრობთ, უკვე მოსულია ის დრო, როდესაც ეს შემართება უკვე გადასძალავს იმ შთამბეჭდავ წინაღობებს, რომლებიც ჩამოვთვალე, თუ უბრალოდ ამ პროცესით ძალას იკრებთ შორს მიმავალი გეგმებისთვის, მომდევნო არჩევნებისთვის?
დრო მოსულია, თუ ამომრჩეველი გაიაზრებს, ვინ რა პროგრამით, რისთვის მოდის, ამ არჩევნებში, მაშინ ეს დრო ნამდვილად მოსულია. მე მწამს ხალხის გონიერების. რა თქმა უნდა, ჩვენ ძალიან რთულ ბრძოლაში ვართ. ჩვენ უკან არ დგას რესურსები, რაც სხვა კანდიდატებს არ აკლიათ. ჩვენს უკან და ჩვენ გვერდით დგას ჩვენი წესიერება, კომპეტენტურობა. ჩვენ გვაქვს ერთადერთი სახალხო კურსი როგორც ეკონომიკაში, ასევე პოლიტიკაში. გვინდა გაჩნდეს რწმენა, რომ შეიძლება ჩვეულებრივი, წესიერი ხალხი აკეთებდეს პოლიტიკას პროფესიონალურად, სახალხოდ, დემოკრატიულად და ცვლიდეს მთელ სტანდარტს.
თუკი საკმარისი რაოდენობის ადამიანი გადაწყვეტს, რომ უარი განუცხადოს ამ პოლიტიკურ კლასს, რომელმაც 30 წლის განმავლობაში ქვეყანა მიიყვანა ომებამდე, კრიზისებამდე, სტაგნაციამდე, შემზარავ უთანასწორობამდე, შიმშილამდე, სტრუქტურულ უმუშევრობამდე, სიღარიბემდე, რეგიონალურ დისფუნქციამდე - ეს დრო დიდი ხანია მოსულია, უბრალოდ, სამწუხაროდ, ამ დროს ხუთავს ის განცდა, რომ თუ არ აირჩევ ერთს, მოვა მეორე და ა.შ. ვაის და ვუის, უარესის და ცუდის ამბავი. ახლა ჩვენ ვამბობთ, რომ არის კარგი არჩევანიც, რომელიც ძალიან მკაფიოა. ნათელი წესიერი არჩევანი, რომელიც მორალური სიცხადით შეგიძლია გააკეთო ისე, რომ არ ნანობდე ვინმეს მხარდაჭერას.
ალბათ იცით, რომ ქართველ ამომრჩეველს ყველა პირობა აქვს მიღებული, რაც კი შეიძლება ადამიანს მოაფიქრდეს. ყოფილა შემთხვევა, როდესაც თავი რომ აღარ შეუწუხებიათ ფიქრით, უთქვამთ, რასაც სხვა დაგპირდებათ, ეგ გაამრავლეთ ორზე და მე იმას შეგისრულებთო. ასე რომ, ალბათ გესმით ხალხის, ადვილად რომ აღარ იჯერებს დაპირებებს - და ახლა როდესაც აწარმოებთ კამპანიას, დადიხართ კარდაკარ, რა გესახებათ საშუალებად რომ ამ სკეფსისს შეებრძოლოთ, რომ დაარწმუნოთ ამომრჩეველი თქვენს გულწრფელობაში? რატომ უნდა დაგიჯეროთ ამომრჩეველმა სწორედ თქვენ? უფრო გულწრფელი ღიმილი გაქვთ?
ღიმილიც გულწრფელი მაქვს და თავიდან ბოლომდეც გულწრფელი ვარ. არავის წარმოვადგენ, გარდა ჩემი თავისა და თანამოაზრეებისა. არასდროს ვყოფილვართ, არ ვართ და არც ვიქნებით არავის მიერ კონტროლირებულნი. ეს ჩვენი ყველაზე დიდი ძალაა. ეს ჩვენი თანამოქალაქეების უმეტესობამ გადასარევად იცის. ისინი ძალიან ჭკვიანები არიან, ეთერში როცა გიყურებენ, მაშინაც გრძნობენ, როგორი იყავი შენ, გულწრფელი თუ არა გულწრფელი. საერთოდ, საზოგადოებრივი რეაქცია საუკეთესო სარკეა.
რა თქმა უნდა, გულგრილობა დღეს ძალიან დიდია, მაგრამ მე პირველ რიგში ვეუბნები ამომრჩეველს, თუ ვინ ვარ, რატომ ვიბრძვი, რატომ შევედი ამ რთულ პროცესში, ძალიან მწირი რესურსებით, მაშინ, როდესაც მონსტრულ წესრიგს ვეჯახებით.
მე ვაცნობ ადამიანებს, რომ ეს არჩევანი კეთდება მხოლოდ წელიწად-ნახევრით, და თუ ისინი ნახავენ, რომ მე არ აღმოვჩნდი გულწრფელი და კარგი, ძალიან მალე მიეცემათ შესაძლებლობა, რომ გადამირჩიონ. ხმა მისცენ მას, ვისაც ჩათვლიან უკეთეს ხმოსნად მთაწმინდის ოლქისთვის.
და მესამე - ჩვენ პოლიტიკური ბრძოლა ახლა არ დაგვიწყია. ჩვენ როგორც გუნდს, მის სხვადასხვა წევრებს, გვიაქტიურია სხვადასხვა დროს და ადგილას - მათ შორის ტყიბულში, ჭიათურაში, უნივერსიტეტში განათლების რეფორმის მოთხოვნით, სატელევიზიო ეთერებში... ჩვენ ყოველთვის ვიცავდით იდეალებს, რაზეც დღეს ვსაუბრობთ.
ვინ არის ეს გუნდი - სახელები, გვარები...
ლევან ლორთქიფანიძე, ირაკლი კუპრაძე, ესმა გუმბერიძე, თათია დოლიძე, ჯოზეფ ალექსანდერ სმიტი და სხვანი. ყველა მათგანი, ბედნიერი ვარ ვთქვა, არის, სუფთა, წესიერი, გულანთებული მოქალაქე. მათ ზურგს უკან დგას აქტივიზმის, ლობირების გამოცდილება. ამ ჯგუფმა მიაღწია პირველად საქართველოს ისტორიაში შრომითი დავის გადაწყვეტას, როდესაც მედიაცია მოხდა სახელმწიფოს, მშრომელებსა და დამსაქმებელს შორის. აქვთ ამ საკითხების ეროვნულ მედიაში და ეროვნული დღის წესრიგში გამოტანის გამოცდილება.
რიტორიკის დონეზე თქვენი გეგმები ნამდვილად შთამბეჭდავია, ასევე შთამბეჭდავი უნდა იყოს ძალა, რომელიც ამ ყველაფრისთვის იბრძოლებს, ერთი მანდატი და ისიც წელიწად-ნახევრის განმავლობაში სრულებით არასაკმარისია. ანუ, 2020-ისთვის ახალ პოლიტიკურ პარტიას უნდა ველოდოთ?
ახალი პარტიების გამოჩენის დრო დამდგარია. ჩვენ აუცილებლად გავაგრძელებთ ბრძოლას მთელი ქვეყნის მასშტაბით. ეს გადაუდებლად აუცილებელი მგონია. იმიტომ, რომ დღეს ქართული პოლიტიკა სულს ღაფავს. დემოკრატიზმის ჩანასახიც კი არ არსებობს. ქართველ ხალხს აზრს არავინ ეკითხება. მიიჩნევა, რომ „ხალხს არ ადარდებს“, „ხალხს არ ესმის“... მე პირიქით მგონია, რომ ხალხს ყველაფერი მშვენივრად ესმის. უბრალოდ არავინ ქმნის ისეთ სოციო-ეკონომიკურ პირობებს, რომ ხალხი მასობრივად იყოს ჩართული პროტესტში, პოლიტიკაში, დემოკრატიულ პროცესებში. ამ ყველაფერს დრო სჭირდება. ქართველთა უმეტესობა გადასულია პურის ფულის შოვნაზე, ამის ფონზე უმრავლესობას არ რჩება დრო იმ ფუფუნებისთვის, რომელსაც პოლიტიკური საკითხებით დაინტერესება ჰქვია. თორემ რომელ ადამიანს არ უნდა კეთილდღეობა, განათლება, ჯანდაცვა, ზოგადად მომავალი? ყველას სურვილია, არ იხრჩობოდეს ცუდი ჰაერით, მის შვილებს ჰქონდეთ კარგი სკოლა და დასაქმების შანსი. რომელ ადამიანს არ უნდა დაბრუნდეს საკუთარ სამშობლოში და იცხოვროს თავის შვილებთან ერთად? უდიდეს ტრავმას იღებს ასობით ათასი ქართველი ქალი, რომელიც გადახვეწილია ქვეყნის გარეთ. მე ვიცნობდი ბევრ ასეთ ქალბატონს იტალიაში ცხოვრებისას. ჩემთვის ძალიან ემოციური იყო ხოლმე მათთან საუბარი.
თქვენი პოლიტიკური მრწამსი თანასწორობას ეფუძნება. თქვენ საუბრობთ დოვლათზე, რომელიც არათანაბრადაა გადანაწილებული. მაგრამ, რომ გაანაწილო უნდა გქონდეს, ხომ? ხელისუფლება ჩვენს მწირ სოციალურ პროგრამებზე საუბრისას ამბობს ხოლმე, რომ უბრალოდ ფული არ გვაქვს. და ფაქტია, რომ ღარიბი ქვეყანა ვართ. თქვენ საიდან მოგაქვთ გასანაწილებელი დოვლათი, ანუ, რა ეკონომიკური ხედვები გაქვთ?
ჩვენ არ გვაქვს ილუზია, რომ საქართველო მდიდარი ქვეყანაა, სადაც მარტივად გადაანაწილებ არსებულ რესურსებს. ჩვენი მთავარი სათქმელი ისაა, რომ ეროვნული დოვლათი არ იქმნება განვითარების ადეკვატური პოლიტიკის გარეშე. ჩვენი მემარჯვენე კოლეგები ყოველთვის ამბობენ - ჯერ დავაგროვოთ, და შემდეგ გადავანაწილოთ. ხანდახან შეიძლება მოგეჩვენოთ, რომ ეს ლოგიკური მტკიცებაა. მაგრამ საქმე ბევრად უფრო რთულადაა, ვიდრე მარტივი მემარჯვენე ფორმულები აჩვენებს. მემარჯვენეები თვლიან, რომ ბაზარი თავისი უჩინარი ხელით, ყოველგვარი ჩართულობისა და ადეკვატური დაგეგმარების გარეშე განავითარებს ეკონომიკას. მაგრამ ჩვენ არ გვინახავს, რომ ამ 30 წლის განმავლობაში რამე განვითარებულიყოს, გარდა 3-5%-ის დოვლათისა. ჩვენ უნდა გვქონდეს პოლიტიკა, როდესაც სახელმწიფო მოიზიდავს სახსრებს, მაგალითად, გადასახადების სახით, და მერე სტრატეგიულ რეინვერსიტებას განახორციელებს. თუ სახელმწიფოს არ გააჩნია ადეკვატური განათლების და ჯანდაცვის პოლიტიკა, მაშინ ჩვენ გვეყოლება უმუშევარი, გაუნათლებელი და არაჯანსაღი მოსახლეობა. ამას უკვე მსოფლიოს მემარჯვენეების ნაწილიც ეთანხმება, მაგრამ ქართველი მემარჯვენეები არ იმჩნევენ თანამედროვე კვლევებს, რომლებიც უხვადაა. განვითარება მიიღწევა არა თავისით, არამედ სწორი პოლიტიკით - მათ შორის მეტი რეინვესტირებით განათლებაში, რეკვალიფიკაციაში, დასაქმებაში.
ხედავთ ქართულ პოლიტიკურ სპექტრში ამ აზრების გამზიარებელ კოლეგებს?
ცალობით.
პარტიებს არ დაუცავთ იდეალები პოლიტიკაში ყოფნისას. ზოგიერთი მათგანი კი საერთოდ სამარცხვინო და მიუღებელ გზას დაადგა. ამიტომ ორგანიზებულ ძალას მე ვერ ვხედავ.
თუმცა ინდივიდების დონეზე ვხედავ ფიგურებს, რომლებიც ამ იდეებს იზიარებენ, უნდა გადავდოთ ყოველგვარი პიროვნული ანტიპატია, უმოქმედო, გაურკვეველი დაპირისპირებები და ამ იდეების სამსახურში ჩავდგეთ.
თქვენი პოლიტიკური პროფილის კონტურების უფრო მკაფიოდ მოსახაზად დამისახელეთ პოლიტიკოსის იდეალი და მითხარით, რატომ თვლით ასეთად.
რამდენიმე რომ ვთქვა, შეიძლება?
რა თქმა უნდა.
პირველი - აბრაამ ლინკოლნი, რადგან იგი იყო ემანსიპატორი. ყველას გადარეული ეგონა, და კი - იყო კიდევაც პოლიტიკურად გადარეული. არავის სწამდა იმის, რასაც აკეთებდა. არავის ჯეროდა, რომ მიაღწევდა, მაგრამ მაინც მიაღწია ყველაფერს. ძალიან მაგარ, და დიდ რამეებს. მართალია სიცოცხლედ დაუჯდა, მაგრამ მიაღწია.
მეორე - ულოფ პალმე. რადგან ეს კაცი იყო ძალიან დიდი და წარმატებული მემარცხენე მოძრაობის ლიდერი, რომელმაც შეძლო და ადამიანებს მისცა იმედი. იყო ბურჟუა ბიჭი, დაბადებული იყო, სტოკჰოლმის ერთ-ერთ ეკონომიკურად ძლიერ და ბურჟუა ოჯახში. ამ ადამიანმა აირჩია ებრძოლა იმ იდეალებისთვის, რომლებიც მის კლასს საერთოდ არ ეხებოდა. ეს კარგი მაგალითია იმისა, როგორი ძლიერი რამაა ემპატია და სოლიდარობა. რომ არ არის აუცილებელი, შენ თვითონ გქონდეს ყველა ის გამოცდილება, რის წინააღმდეგაც იბრძვი. ულოფ პალმემ უკომპრომისოდ, პრინციპულად აჩვენა, რომ პოლიტიკა შეიძლება იყოს სხვანაირი. ის აჩვენებდა, როგორი უნდა იყოს ლიდერი, მათ შორის უშუალო ლიდერი. ის ფეხით დადიოდა, კიდევ ამით იყო ცნობილი, და ამას შეეწირა კიდეც.
მესამე - გლადსტონი. იდეოლოგიით იგი არ არის ჩემიანი. ის იყო კლასიკური ლიბერალი. თუმცა, მაშინ ლიბერალიზმი სოციალურად ყველაზე პროგრესული ფენომენი იყო. გლადსტონმა მუშათა უფლებები, ბავშვთა უფლებები, ქალთა უფლებები, ეკოლოგიური დაცულობა, მთელი ეს საკითხები წამოწია წინ. გლადსტონი იყო შთამბეჭდავი ფიგურა მეცხრამეტე საუკუნის ვიქტორიანული პოლიტიკისა.
აი ამ სამს გამოვყოფდი: სამივე იყო პრინციპული, სამივეზე ფიქრობდნენ, რომ გადარეული იდეალისტები იყვნენ, რომლებიც ვერაფერს მიაღწევდნენ, მაგრამ სამივემ მიაღწია ბრწყინვალე შედეგებს. არცერთის ბიოგრაფიაში არ არის არაპრინციპულობა, სამარცხვინო ალიანსებში შესვლა, სიტყვების დაღალატება და აქეთ-იქით ხტომა. სწორედ ეს არის ჩემი იდეალი ქართულ პოლიტიკაში.
